نوشته‌ها

پایان مشکلات اهالی فرهنگ با تامین کاغذ با تامین کاغذ و تغییر تعرفه ها

تهران- ایرنا- در حالی که حدود یک ماه به پایان دولت دوازدهم باقی است، پیگیری‌ها برای از میان برداشتن مشکلات ناشران و کتابفروشان در تهیه کاغذ، مشکلات کرونایی و تعرفه‌های پرداختی به ویژه در حوزه مالیات، با تلاش و رایزنی های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نتیجه داد و خبرهای خوشی در راه است.

به گزارش روز چهارشنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، نیمه اسفند ماه ۱۳۹۹ بود که نخستین زمزمه های کمبود کاغذ میان ناشران به گوش رسید، مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با تایید این مسئله، به جست و جوی راه حلی برای برطرف کردن این مساله برآمدند.

در این مدت واکنش های گوناگونی از سوی مدیران انتشارات، مسئولان اتحادیه ناشران و کتابفروشان، توزیع کنندگان کاغذ و دیگران صورت گرفت که خبر از نگرانی هایی می داد که نمی توان آن را نادیده گرفت. در ادامه افزایش قابل توجه قیمت کتاب در سال ۱۴۰۰، ناموفق بودن اقدام ناشران در تهیه کاغذ برای انتشار آثار جدید، کم‌کم کمبود کاغذ به نبود آن تبدیل شد.

همه تاکیدها برای تهیه سریع کاغذ، برای این بود که روند واردات کاغذ زمان بر است و به برنامه‌ریزی پیشینی نیاز دارد، از سوی دیگر محدودیت تجاری ناشی از تحریم کار واردات را سخت کرده بود. حالا به نظر می‌رسد، این مشکل چه کمبود باشد و چه نبود، کم کم به سوی حل شدن خواهد رفت، مشاور معاون فرهنگی وزیر ارشاد با اعلام این خبر گفت: مشکل کاغذ در سال جاری، در پی مساعدت رئیس‎ جمهور و هیات محترم دولت برطرف خواهد شد و مقامات در برطرف کردن این مسئله تلاش جدی خواهند داشت.

در همین راستا، روز گذشته معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در اطلاعیه ای از وارد کنندگان کاغذ درخواست کرد برای تهیه ۱۳ هزار تن کاغذ تحریر و ۷ هزار تن کاغذ بالکی، اعلام آمادگی کنند.

در این اطلاعیه برای جلوگیری از هر گونه سواستفاده از ارز تخصیص داده شده، ۳۰ درصد از کلیت ارز دولتی، به عنوان وثیقه بابت تضمین انجام تعهدات در موارد مشخص شده در نظر گرفته شده است،

این اطلاعیه می‌گوید: به استناد بند سه بخشنامه‏ های مورد اشاره رفع تعهد ارزی و آزادسازی وثایق واردکنندگان کاغذ منوط به تحویل کالا به شبکه توزیع کاغذ معاونت امور فرهنگی است. همچنین در صورت عدم توزیع و عدم اخذ تاییدیه توزیع کالا به قیمت مصوب شرکت مزبور علاوه بر تضمین یاد شده مکلف به پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز ماخوذه (قیمت دولتی با قیمت آزاد ارز) است.

این تلاش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تهیه کاغذ در سال جاری، از اهمیت این موضوع برای دولت دوازدهم آن هم در ماه پایانی فعالیت حکایت دارد.

تعرفه‌های فرهنگی برای ناشران؛ حاصل همکاری چند وزارتخانه

موضوع دیگری که به نظر می‌رسد، پس از کش و قوس های فراوان بالاخره به نتیجه نهایی رسیده است، تصویب بند (ج) از ماده ۹۲ قانون ششم توسعه، در جلسه هیات دولت است که نخستین بار در سال ۱۳۹۴ و در زمان تقدیم این برنامه به مجلس از سوی دولت، مطرح شد. در این بند آمده است: «دولت و شهرداری‌ها و سازمان‌ آب و فاضلاب مکلفند با ارائه تعرفه فرهنگی و یا پروانه ساختمان در زمینه آب و برق و گاز، حمل و نقل و پست، با استفاده از کاربری فرهنگی در فضاهای مسکونی از کتاب‌فروشان، ناشران و مطبوعات که دارای مجوزهای قانونی لازم هستند، حمایت کنند.»

هیات وزیران با توجه به لزوم حمایت های مستقیم و غیرمستقیم قانونی از اصحاب فرهنگ و رسانه به دلیل ماهیت فرهنگی خود و گردش مالی پایین و اثرگذاری فرهنگی بالا و نیز با هدف تبیین ساز و کار لازم برای بهره مندی هدفمند و متوازن این افراد از حمایت های قانونی مندرج در بند (ج) ماده (۹۲) قانون برنامه ششم توسعه، آیین نامه اجرایی مربوط به محاسبه بهای حامل های انرژی و خدمات پستی برای ناشران، کتابفروشان و مطبوعات براساس تعرفه فرهنگی را تصویب کرد.

به موجب آیین نامه فوق، مراجع صدور پروانه ساختمان موظفند عوارض صدور پروانه ساختمان برای احداث بنا با کاربری های فرهنگی موضوع این آیین نامه که در چارچوب ضوابط و مقررات شهرسازی، به طور کامل به ذینفعان اختصاص می یابند را مطابق با مصوبات شورای اسلامی شهر و یا بخش معادل تعرفه فرهنگی محاسبه نمایند. این مراجع همچنین موظفند برای ساختمان‌های فعلی عوارض کسب و پیشه و تابلوهای تبلیغاتی را به شرط اخذ گواهی ایمنی و استحکام بنا از مراجع ذیصلاح، معادل تعرفه اماکن فرهنگی محاسبه کنند.

این مساله نیز واکنش وزیر ارشاد را در پی داشت و در توییتی از هیات محترم دولت به ویژه وزرای نیرو، نفت و ارتباطات کشور سپاسگزاری کرد.

علیرضا اسماعیلی مشاور اجرایی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز از برقراری تعرفه های فرهنگی برای دفاتر نشر و کتابفروشی‎ های کشور خبر داد و گفت: در امور مربوط به تعرفه ‏های آب، برق، گاز، خدمات پستی و همچنین صدور پروانه ساختمان، تعرفه‌های فرهنگی برقرار خواهد شد، این اقدام پس از سال‌ها گفت‎ و گو و پیگیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در هیات دولت به تصویب رسید.

محمود آموزگار، نایب رئیس اول اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، نیز در این باره گفت: کتابفروشی ها و توزیع کتاب یکی از حلقه های مهم چرخه نشر است. سیاست هایی که در سال های گذشته اتخاذ شده بود این حلقه ها را در مواردی مانند نمایشگاه های بین المللی کتاب و همچنین نمایشگاه های کتاب استانی حذف می کرد و با توجه به یارانه ای که برای برگزاری (این رویدادها) تزریق می شد عموما شرایطی فراهم می شد که کتاب با تخفیف بالایی فروش برود که منجر به رقابت غیر عادلانه و در نتیجه کاهش حضور کتابفروشی ها می شد و در نهایت کتابفروشی ها را به این نتیجه می رساند که یا تغییر کاربری بدهند و یا تعطیل کنند. بنابراین این مصوبه منجر به ایجاد شرایطی برای تاسیس کتابفروشی در اقصی نقاط کشور و به قولی در هر کوی و برزنی می شود.

حمایت از ناشران در برابر کرونا

درباره کمک به برطرف کردن مشکلات کرونایی اهالی فرهنگ و هنر نیز، لادن حیدری، معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، پیش از این به ایرنا گفته بود: با توجه به استمرار اعطای کمک‏ هزینه معیشتی از طریق هنرکارت و نیز تسهیلات قرض‏ الحسنه صندوق کارآفرینی امید، این بسته حمایتی، مکمل اقدامات مدیریت بحران کرونا و حمایت از فعالان فرهنگی و هنری در سال جاری خواهد بود. استمرار محدودیت‏ های کرونایی، موجب افزایش خسارات وارده در بخش فرهنگ است.از این رو طی رایزنی ‏های به‏ عمل آمده با معاونت اقتصادی ریاست جمهوری در سال جاری، فعالان و کسب و کارهای این بخش همچنان مشمول حمایت‏های بیمه ‏ای، بانکی و مالیاتی مصوب کارگروه مقابله با پیامدهای اقتصادی کرونا قرار دارند.
معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: بر اساس برآوردی که دفتر توسعه اقتصاد فرهنگ و هنر انجام داد، طی سال گذشته، بیش از هفت هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خسارت به فعالان و کسب و کارهای فرهنگی، هنری و رسانه‏ ای بخصوص سینماها، تماشاخانه‏ ها، گالری‏ ها و موزه‏ ها وارد شده است و این بسته حمایتی تنها می‏ تواند پاسخگوی بخشی از این خسارت‏‌ها باشد.

در نگاهی جزیی تر و در بخش کتاب و ناشران، اسماعیلی، با اشاره به پیشنهادهای صورت گرفته، اعلام کرد: مبالغ تصویب شده برای ناشران بین ۵۰ تا ۲۵۰ میلیون تومان بوده که رقم این تسهیلات پس از بررسی پرونده‎ های درخواست ناشران در کمیته ‏ای متشکل از اعضای صنف نشر و معاونت فرهنگی برای ناشران مقرر شد.

برای هیچ ناشری فراتر از این سقف در نظر گرفته نشد و این تسهیلات بر اساس ملاک‏ های مشخص مانند میزان تولید کتاب و یا کیفیت آثار تولیدی در کمیته ‏ای متشکل از نمایندگان صنف و معاونت امور فرهنگی تعیین شده است.

ماه های پایانی فعالیت دولت دوازدهم در جایگاه مدیریت کشور، فرصتی است تا طرح های مسکوت مانده به نتیجه برسند، به ویژه در حوزه فرهنگ که در میان وعده های نامزدهای انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری، جایگاهی نداشت.

به گزارش ایرنا، روزهای پایانی سال ۱۳۹۹، زمزمه های کمبود کاغذ در ماه های آغازین سال ۱۴۰۰ مطرح شد، وزیر فرهنگ و ارشاد با ارسال نامه هایی به ریاست جمهوری، معاونت های مربوط و وزارت صنعت، معدن و تجارت، خواستار پیگیری این مساله شد که تا مدت ها بی پاسخ باقی ماند.
واکنش های مختلفی نیز از سوی ناشران، وارد کنندگان و رییس اتحادیه ناشران و کتابفروشان، هومان حسن پور صورت گرفت. همچنین محسن جوادی، معاون امور فرهنگی وزیر ارشاد، نیز در گفت و گویی اعلام کرد: باوجود دستور ریاست جمهوری، اقدام جدی درباره کمبود کاغذ صورت نگرفته است و وزارتخانه متبوعش به دنبال راهی برای تهیه ارز مربوط بوده است.
همه این رویدادها علاوه بر پیگیری هیات دولت به ویژه وزرای صمت و فرهنگ سبب شد تا در نهایت دیروز (سه‌شنبه) اطلاعیه تخصیص ارز و دعوت به همکاری شرکت‌های وارد کننده داخلی برای وارد کردن بیش از ۲۰ هزار تن کاغذ تحریر و بالکی به کشور، منتشر شود.

سیاست‌گذاری غلط، صنعت نشر را به مرز “نابودی” رسانده است/ رهبر انقلاب سال‌ها قبل درباره کاغذ تذکر دادند، کسی باور نکرد

مدیر انتشارات شهید کاظمی معتقد است که سیاست‌گذاری غلط دولت در چند سال اخیر به‌ویژه در زمینه کاغذ، ناشران را در آستانه ورشکستگی قرار داده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، صنعت نشر در ایران روزهای خوبی را پشت سر نمی‌گذارد و ناشران با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کنند. گرانی کاغذ و مواد اولیه تهیه کتاب قیمت تمام‌شده این محصول فرهنگی را به‌شدت بالا برده است، از سوی دیگر، سخت شدن اوضاع معیشتی و گرانی‌ها، سبد خانوار را روز به روز کوچک‌تر کرده و این موضوع باعث شده است که کتاب در اولویت چندم آنان قرار گیرد.

شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌های فراوانی که این ویروس با خود به‌همراه آورد باعث شد بسیاری از رویدادهای فرهنگی به‌دلیل اینکه در شرایط تجمع انسانی برگزار می‌شدند، لغو شود. از جمله مهم‌ترین این رویدادهای فرهنگی برگزاری نمایشگاه کتاب بود که اکنون دو سالی است برگزار نمی‌شود، البته در این بین، نمایشگاه مجازی کتاب برگزار شد که شیوه برگزاری آن به‌ویژه زیرساخت‌های سایت، رساندن کتاب به دست خریداران و… اعتراضاتی را به‌همراه داشت.

در زیر گفت‌وگوی تسنیم با حمید خلیلی، مدیر انتشارات شهید کاظمی را می‌خوانید. او درباره ابعاد مختلف مشکلات صنعت نشر در چند سال اخیر صحبت کرده است.

تسنیم: تقریباً در پایان عمر دولت دوازدهم هستیم و دولت «تدبیر و امید» 8 سال فعالیت خود را به پایان رسانده است، وضعیت نشر کشورمان را در شرایط فعلی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

صنعت نشر در آستانه “ورشکستگی”

مانند بسیاری از چیزهایی که در این چند سال نابود شد، نشر کشور نیز تقریباً نابود شده است. همین اکنون که با شما صحبت می‌کنم، این‌قدر مشکلات زیادی داریم که اگر راهی وجود داشت، همین امروز همه چیز را رها می‌کردم، اما نمی‌توانم چنین کاری بکنم. زیرساخت‌های نشر در این چند سال نابود شد. مهم‌ترین مشکل که این اتفاقات را رقم زد، گرانی کاغذ است. از سال‌ها پیش که بنده رهبر انقلاب را در نمایشگاه کتاب زیارت می‌کردم تا همین اواخر ایشان بارها بر موضوع کاغذ تأکید داشتند و می‌فرمودند که کاغذ مورد نیاز کشور باید در داخل تولید شود. این درخواست ایشان این‌قدر عملیاتی نشد تا اینکه به تحریم خوردیم و قیمت‌ها به‌صورت سرسام‌آور بالا رفت. باید بگویم که اکنون هیچ امکانی برای چاپ کتاب وجود ندارد، از یک طرف به‌دلیل قیمت بالای کاغذ، هزینه تمام‌شده کتاب بالا می‌رود و از سوی دیگر خواننده قدرت خرید چنین کتاب گرانی را ندارد.

ـ یعنی اگر گرانی کاغذ، کاهش قدرت خرید مردم و کرونا را کنار هم قرار بدهیم، هیچ راهی برای چاپ کتاب وجود ندارد؟

دیگر نمی‌توانیم به کتابفروشی‌ها کتاب بدهیم!

زمانی می‌توان کار انجام داد که دولت تسهیلاتی را در اختیار ناشر قرار بدهد. مواد اولیه ارزان، تسهیلاتی نظیر بیمه، دارایی و… مورد نیاز ناشران است. تعهدات‌مان عقب افتاده است. دولت در یکی دو سال اخیر هیچ تسهیلاتی در زمینه بیمه به ما نداد، کافی بود یک روز پرداخت حق بیمه عقب جلو شود، جریمه‌های آن‌چنانی برایمان می‌بستند. طبق قانون، ناشران از دارایی و مالیات معافند اما به‌روش‌های مختلف برای ما مالیات می‌بندند، تنها کاری که انجام دادند، یک‌سری اقدامات مقطعی بود که نمونه آن نمایشگاه مجازی یا وام است، البته در مورد همین وام هم بگویم که با مشقت فراوان آن را دریافت کردیم اما اکنون قسط‌هایش عقب افتاده است چرا که نمی‌توانم کتابی را تولید کنم و به فروش برسانم، حتی اکنون نمی‌توان به کتابفروش‌ها کتاب داد، چرا که نمی‌توانند آن را بفروشند.

اکنون دو مشکل اساسی داریم؛ اولاً به‌دلیل گرانی کاغذ سرمایه ما آب رفته است، دوم اینکه نمی‌توانیم کتاب منتشرشده را بفروشیم، در حقیقت پول نقد دادیم، کاغذ خریدیم و کتاب چاپ کردیم اما نمی‌توانیم کتاب را بفروشیم. اکنون سرمایه ما تبدیل به یک‌سری کتاب شده است که در انبار دپو شده است اما نمی‌توانیم آن را بفروشیم.

ـ به‌نظر شما انتظارات ناشران از دولت سیزدهم چیست؟

3 مطالبه اصلی ناشران از دولت آقای رئیسی

به‌نظرم اولاً باید به ناشران تسهیلاتی را ارائه داد تا بتوانند به‌عنوان سرمایه در گردش با آن کار کنند، ثانیاً کاغذ مهم‌ترین و حیاتی‌ترین ماده اولیه برای ناشر است و دقیقه‌ای نباید در آن تأخیر بیفتد. تنها راهکار برای حل مشکل کاغذ، راه‌اندازی کارخانه‌های داخلی برای تولید کاغذ است که قیمت تمام‌شده کاغذ در آن به‌مراتب پایین‌تر از کاغذ خارجی است، ثالثاً باید خدماتی در زمینه بیمه و مالیات به ناشر بدهند تا بتواند کارش را به‌درستی انجام بدهد. در یکی دو سال اخیر، ناشران معافیت بیمه‌ای داشتند و می‌توانستند تا 5 کارمند را با معافیت بیمه کنند اما اکنون می‌خواهند همین را هم بردارند. در کتابفروشی‌ها نیز دولت باید به آنان کمک کند تا بتوانند کتاب بفروشند.

ـ به‌نظر شما راه‌حل مشکل کاغذ چیست؟

در روزهایی که فکر نمی‌کردیم مشکل کاغذ جدی شود، رهبر انقلاب تذکر دادند

فقط تولید داخل. خاطرم هست آخرین باری که رهبری برای بازدید از نمایشگاه کتاب آمدند بر همین موضوع تأکید کردند. در روزهایی که اصلاً فکر نمی‌کردیم به مشکل کاغذ برخورد کنیم، حضرت آقا تأکید می‌کردند که کاغذ باید در داخل تولید شود و در این زمینه دقیقه‌ای هم نباید تلف شود. اکنون یکی دو کارخانه تولید کاغذ داریم که باید مشکل‌شان رفع شود و نیازهایشان را بررسی کنند.

ـ آیا برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب در سال 1399 توانست بار مشکلات ناشران را کم کند؟

پیشنهاد برای برگزاری نمایشگاه کتاب در سال 1400

نمی‌توان برایش سود و ضرر معین کرد، چرا که در شرایطی قرار داشتیم که راه دیگری وجود نداشت و به‌دلیل کرونا عملاً امکان برگزاری نمایشگاه حضوری نبود، شاید راه‌های جایگزین بهتری هم وجود داشت و یا می‌شد نمایشگاه مجازی را بهتر برگزار کرد اما همین که نمایشگاه غیرحضوری برگزار شد کمی از مشکلات‌مان را حل کرد، اگر همان هم نبود اوضاع بدتری داشتیم.

قطعاً زمانی که ویروس کرونا برود، برگزاری نمایشگاه به‌صورت حضوری بهتر است؛ ارتباط چهره به چهره، اتفاقات و حواشی آن غیرقابل مقایسه با نمایشگاه مجازی است، حتی بهتر است که چند ماه تاریخ برگزاری را تغییر دهند و نمایشگاه کتاب سال 1400 را به‌صورت حضوری برگزار کنند، برای اینکه کتاب وارد سبد خانوار شود، هر کاری را که از دستمان برمی‌آید باید انجام بدهیم.

شاید بهترین راه این باشد که نمایشگاه کتاب به‌صورت حضوری برگزار شود و نمایشگاه مجازی نیز با ارتقای زیرساخت‌ها و حل مشکلات به نمایشگاه حضوری کمک کند، برای مثال یکی از مشکلات نمایشگاه غیرحضوری سال 1399 این بود که کتاب‌ها دیر به مخاطبان رسید. می‌توان برای حل این مشکل، کتابفروشی‌ها را مأمور کرد پس از فروش هر کتاب در سامانه مجازی آن را به دست مخاطب برسانند، این کار باعث می‌شود که کتاب یک‌روزه به دست مخاطب برسد. من فکر می‌کنم که نباید به همین راحتی نمایشگاه مجازی را کنار گذاشت.

ـ انتشارات شهید کاظمی در نمایشگاه کتاب بغداد حضور داشت؟

به‌دلیل مشکلات مالی نتوانستیم در این نمایشگاه حضور پیدا کنیم. البته توزیع‌کنندگانی داریم که با ما قرارداد دارند و کتاب‌هایمان را به فروش می‌رسانند.

ـ از کم‌وکیف فروش آنها خبر دارید؟

به‌نظرم خیلی بهتر بوده است، چرا که شرایط امنیتی در عراق بهتر شده است و فروش کتاب‌ بیشتر شده است.