نوشته‌ها

مدیریت مشارکتی در محیط زیست؛ راه رسیدن به توسعه پایدار

ایران با دارا بودن اقلیم‌های مختلف دارای تنوع زیستی گیاهی و جانوری زیادی است که حفاظت از آنها کاری دشوار است، تا چندی پیش این حفاظت صرفا توسط نهادهای دولتی انجام می‌شد اما اکنون سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی محیط زیست کشور رویکرد خود را درا ین عرصه تغییر داده و معتقد است مدیریت مشارکتی به توسعه پایدار می‌رسد و در این مسیر برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کرده است.

به گزارش زیست آنلاین، قدمت حفاظت از محیط زیست در کشور به حدود ۵۰ سال پیش بر می‌گردد که نتیجه آن ثبت بیش از ۲۰۰ منطقه چهارگانه حفاظتی در قالب ۴۴ پناهگاه حیات وحش، ۴۰ پارک ملی، ۴۱ اثر طبیعی – ملی و تعدادی منطقه حفاظت‌شده است، در تمام این مدت توجه و فشار در مسیر حفاظت فقط و فقط بر مدار نهادهای دولتی و حفاظت محیط‌بانان بود که با یک نگاه می‌توان دید که این روش موفق نبوده است، سالهاست که شیوه حفاظت در دنیا تغییر کرده و بحث حفاظت با مشارکت مردم و ذینفعان شکل گرفته است.

از همین رو ضروری است که ما هم رویکرد صرف دولتی خود را در مسیر حفاظت تغییر دهیم و همگام با دنیا و کشورهای موفق در این مسیر پیش رویم، بر همین اساس سازمان حفاظت محیط‌زیست به عنوان متولی این امر، برنامه شیوه جدید مدیریت و محافظت مشارکتی مناطق حفاظت‌شده را تهیه و اجرایی کرده است زیرا به این نتیجه رسیده که اساسا مساله حفاظت و مدیریت مناطق چهارگانه بدون حضور بخش‌های غیردولتی و مردم امکان‌پذیر نیست و در نتیجه، حفاظت صِرف جای خود را به حفاظت مشارکتی خواهد داد.

معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست در این زمینه گفت: می‌دانیم که هر موفقیتی قطعا محصول برنامه‌ریزی مناسب و اجرای مطلوب برنامه‌هاست، موضوع حفاظت از مناطق چهارگانه در سنوات گذشته عمدتا متکی بر دانش سنتی محیط‌بانان بوده و هیچ برنامه مدونی برای مدیریت زون‌های مختلف مناطق چهارگانه کشور اعمال نمی‌شد، با اصلاح ساختار دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق، موضوع حفاظت از تنوع زیستی در مناطق چهارگانه به بخش‌های طرح‌ریزی و برنامه‌ریزی برای مناطق، اجرای برنامه‌های مدیریت مناطق، نظارت بر حسن اجرای برنامه‌ها، ارزیابی اثرات توسعه بر محیط‌های طبیعی و مناطق و از همه مهم‌تر برنامه‌ریزی و نظارت بر بهره‌برداری پایدار از مناطق سپرده شده که زنجیره‌ای از طراحی و اجرای مطلوب برنامه‌ها را شکل می‌دهد.

حمید ظهرابی همچنین به اصلاح ساختار اداری با رویکرد مدیریت مشارکتی در سازمان حفاظت محیط زیست اشاره کرد و افزود: شیوه حفاظت از تنوع زیستی سال‌هاست که در جهان متحول شده و حفاظت از تنوع زیستی با توسل به شیوه‌های قهرآمیز جای خود را به مدیریت مشارکتی با حضور ذینفعان و خصوصاً جوامع بومی و محلی داده است. امروزه حفاظت پایدار از تنوع زیستی با بهره‌برداری پایدار از منابع، پیوندی عمیق دارد و معاهدات بین‌المللی مانند کنوانسیون تنوع زیستی و بیانیه‌های منتشر شده توسط متخصصان، همگی بر لزوم مشارکت سایر ذینفعان در حفاظت و بهره‌برداری پایدار از تنوع زیستی تاکید دارند.

وی ادامه داد: لذا بازنگری ساختار معاونت محیط زیست طبیعی با رویکرد برنامه محور شدن فعالیت‌ها، حذف فعالیت‌های موازی، روان‌سازی و شفافیت امور و مشورت حداکثری با نخبگان و بومی‌سازی دستورالعمل‌های مشارکت ذینفعان در قالب برنامه‌های مشارکت مردمی و حفاظت مشارکتی در حال انجام است، تئوریزه کردن مشارکت دیگر افراد حقیقی و حقوقی صاحب حق در حفاظت از تنوع زیستی رویکرد اصلی معاونت محیط زیست طبیعی در سال گذشته بوده است.

ظهرابی تهیه و ابلاغ دستورالعمل سرمایه‌گذاری جوامع بومی و محلی در طبیعت‌گردی مناطق و همچنین تهیه و ابلاغ ضوابط احداث و مدیریت اقامتگاه‌های بوم‌گردی(اکولاژ) را از دیگر برنامه‌های سازمان محیط زیست در راستای مدیریت مشارکتی برشمرد.

وی به انجام پایلوت برنامه بهره‌برداری پایدار و مشارکت واقعی مردم محلی در مدیریت مناطق تحت مدیریت اشاره کرد و گفت: این برنامه با رویکرد «حفاظت مشارکتی» و دخیل کردن تمامی ذینفعان در تصمیم‌گیری برای حفاظت پایدار مناطق تحت مدیریت به صورت پایلوت در پارک ملی گلستان اجرا شد.
توسعه و ساماندهی موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی

ظهرابی درباره توسعه و ساماندهی موزه مای تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیک سازمان محیط زیست گفت: توسعه اقدامات و استفاده از تجهیزات نوین در مدیریت موزه ملی تاریخ طبیعی از جمله به‌کارگیری قفسه‌های ریلی و تمام اتوماتیک در مخزن موزه، ساماندهی نمونه‌های موجود در مخازن، تدوین ساختار مدیریت ژنتیکی، به‌روز رسانی دستورالعمل‌های استفاده از مخازن موزه برای پژوهشگران و دانشجویان از جمله اقدامات انجام شده و در دست انجام این معاونت است و امیدواریم با این اصلاحات و حضور پژوهشگران این عرصه و افزایش ظرفیت این موزه، فضای مناسبی برای تحقیقات علمی بر روی گونه‌های گیاهی و جانوری و فسیل‌های کشور ایجاد شود.
تهیه و تصویب ساختار مدیریت ذخایر ژنتیکی کشور

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: براساس قانون ذخایر ژنتیکی کشور درون سازمان حفاظت محیط زیست برای انجام وظایف این سازمان که براساس قانون ذخایر ژنتیکی کشور تعیین شده، ساختار مناسبی ایجاد شده است.

وی گفت: هوشمندسازی حفاظت از مناطق، حفاظت نوین از پارک ملی گلستان، پارک ملی کلاه قاضی، مجموعه دنا، نصب دوربین و سامانه اعلام حریق، سامانه پایش حریق در گلستان و جنگل دشت ناز ساری و ایجاد طرح مدیریت ذخیرگاه‌های زیستکره کشور برخی از اقدامات صورت گرفته در این راستا است.

ظهرابی افزود: تهیه و تصویب طرح ملی مدیریت برای ذخیره‌گاه‌های زیستکره از دیگر اقدامات انجام شده برای این مناطق با اهمیت بین‌المللی انجام شده است. در این برنامه‌ها، مشارکت و سهم تمامی دستگاه‌های ذینفع و منافع ملی و منطقه‌ای در نظر گرفته شده است و برای دو ذخیره‌گاه گلستان و دنا در سال ۱۳۹۸ حدود ۱۱۰ میلیارد ریال اعتبار مصوب شد و در برنامه‌های پیشنهادی سال ۱۳۹۹ تصویب طرح ملی برای حفاظت و احیای تمام ۱۳ ذخیره‌گاه‌ زیستکره کشور با اعتباری بیش از ۹۷۰ میلیارد ریال پیشنهاد شده است.
تشکیل اتاق‌های فکر و کارگروه‌های کارشناسی تخصصی

وی اظهار داشت: بهره‌گیری از توان علمی چهره‌های دانشگاهی و افراد مجرب و سازمان‌های مردم نهاد در مدیریت زیستگاه‌ها و حیات‌ وحش و استفاده از نظرات آنها در مواردی چون به روزرسانی روش‌های سرشماری و برآورد جمعیت حیات‌ وحش، مدیریت برنامه‌ محور زیستگاه‌ها، مشارکت با جوامع محلی، برنامه‌های عمل گونه‌های خاص (همچون یوزپلنگ، خرس قهوه‌ای و سایر گونه‌ها) در قالب تشکیل اتاق فکر، کمیته تخصصی پستانداران، کمیته تخصصی پرندگان از دیگر اقدامات معاونت محیط طبیعی در یک‌سال گذشته بود.
برنامه‌ریزی برای مدیریت علمی و خردمندانه بهره‌برداری از حیات‌وحش

وی گفت: همچنین تهیه دستورالعمل‌های لازم برای انجام برآوردهای علمی و مطالعات جمعیت‌شناسی حیات‌وحش در زیستگاه‌ها و ابلاغ به ادارات کل حفاظت محیط زیست استانی، به روزرسانی قیمت پروانه‌های شکار، در نظر گرفتن منافع جامعه محلی حاشیه‌نشین زیستگاه‌ها در عواید شکار و به‌کارگیری مستقیم عواید حاصل از صدور پروانه‌های شکار در حفاظت زیستگاه‌ها از جمله اقداماتی معاونت محیط طبیعی در سال گذشته به شمار می‌آید.

تفویض اختیار ۱۸ عنوان از وظایف اجرایی معاونت محیط طبیعی به ادارات کل حفاظت محیط زیست استان‌ها

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: بیش از ۷۰ درصد از کل موارد تفویض شده به استان‌ها در حوزه محیط طبیعی است که ضمن تهیه دستورالعمل و شیوه‌نامه برای بندهای تفویضی و ابلاغ به استان‌ها، همچنین نسبت به تدوین و طراحی نحوه ارزیابی عملکرد ادارات کل استانی در ارتباط با موارد تفویض شده اقدام شد.
ابلاغ ضوابط چهل‌گانه زیست محیطی راه‌سازی در محیط های طبیعی

ظهرابی ادامه داد: در این دستورالعمل ۴۰ ضابطه لازم‌الاجرای محیط زیستی برای عوامل طراحی و احداث راه‌های کشور با هدف کاهش اثرات تخریبی جاده‌ها بر محیط‌های طبیعی و تنوع زیستی به وزارت راه و شهرسازی ابلاغ شد.

وی گفت: تهیه طرح‌های جدید برای بهبود حفاظت از تنوع زیستی کشور، تدوین و مبادله سند فاز سوم پروژه بین‌المللی یوزپلنگ آسیایی با اعتبار پیش‌بینی شده بیش از چهار میلیون دلار و ادامه برنامه امکان‌سنجی تکثیر و پرورش در اسارت یوزپلنگ آسیایی در پارک طبیعت پردیسان با همکاری متخصصین ملی و بین‌المللی، اجرای طرح تکثیر در اسارت یوزپلنگ آسیایی که با مشارکت متخصصان داخلی و خارجی (اکنون ۳ قلاده یوزپلنگ در این مرکز نگهداری می‌شود) از دیگر برنامه های اجرایی این معاونت است.
ایجاد ذخیره‌گاه طبیعی احیای یوزپلنگ آسیایی

ظهرابی اظهارداشت: در این اقدام با به‌کارگیری تجربیات موفق کشور آفریقای جنوبی برنامه احیای یوزپلنگ در یکی از زیستگاه‌های اصلی آن در محدوده‌ای وسیع (حدود ۳۰ هزار هکتار) با اعمال مدیریت ویژه مانند فنس‌کشی، فراهم آوردن طعمه‌ها، کنترل رقبای غذایی و شکارچیان طبیعی گونه به عنوان ذخیره‌گاه نیمه طبیعی یوز در دست مطالعه و اقدام است. مطالعات مربوط به تدوین دستورالعمل‌های مکان‌یابی و نحوه مدیریت این ذخیره‌گاه‌ها انجام شده و برنامه‌ریزی برای تامین منابع مالی برای اجرای طرح در حال انجام است و حفاظت و احیای کریدورهای طبیعی یوزپلنگ آسیایی از دیگر اقدامات معاونت است.
احیای گورخر در پارک ملی کویر

وی گفت: در این طرح سایت تکثیر و پرورش گورخر در پارک ملی کویر مرکزی استان سمنان و با هدف معرفی مجدد گونه به زیستگاه طبیعی احداث شده و گونه مذکور نیز به این سایت منتقل شده است، اکنون ۱۱ راس گورخر در این سایت نگهداری می‌شود.
تدوین طرح پایش تنوع زیستی کشور

ظهرابی افزود: طرح پایش تنوع زیستی کشور بر اساس مفاد ماده ۳۸ قانون برنامه ششم توسعه و با پیش‌بینی اعتباری معادل ۱۲۱ میلیارد و ۹۷۰ میلیون تومان برای مدت پنج سال تدوین شد. این طرح شامل پایش زیستگاه‌های مهم جنگلی و مرتعی، پایش خاک، بررسی کمی و کیفی فون و فلور کشور، بررسی و تعیین شاخص‌های پایداری محیط زیست طبیعی، بررسی نقاط قوت و ضعف مدیریت خردمندانه تنوع زیستی است.
تهیه گزارش ملی سرشماری پستانداران و پرندگان کشور

وی گفت: انجام سرشماری گونه‌های جانوری و تهیه گزارش‌های ملی سرشماری یکی از گسترده‌ ترین اقدامات معاونت محیط زیست طبیعی در سراسر کشور است. در سال ۱۳۹۷ ضمن سرشماری پستانداران و پرندگان، گزارش ملی سرشماری تهیه و منتشر شده است. علاوه بر این دو گزارش ملی خاص برای دو گونه حائز اهمیت هوبره و غاز پیشانی سفید کوچک نیز انجام گرفته است.

ظهرابی افزود: تهیه طرح پنج ساله حفاظت از گربه‌سانان کشور با برآورد اعتبار افزون بر ۱۵۰ میلیارد تومان و ارسال آن به سازمان برنامه و بودجه، تهیه فهرست ملی جانوران در معرض خطر انقراض، تهیه فهرست ملی وضعیت گونه‌های جانوری و گیاهی در معرض تهدید با همکاری مشاور ذی‌صلاح و با محوریت دفتر حیات وحش و دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی، تهیه و چاپ کتاب مقابله و پیشگیری از تعارضات انسان و گوشتخواران بزرگ جثه، تهیه طرح توسعه و تکمیل موزه علمی تاریخ طبیعی با پیش‌بینی اعتبار معادل ۶۷ میلیارد تومان و با استفاده از ظرفیت قانونی تبصره ۱۹ قانون بودجه سال ۹۷ مبنی بر مشارکت بخش غیر دولتی، تهیه، تدوین و ابلاغ دستورالعمل نمونه‌برداری از اجزای تنوع زیستی کشور، ابلاغ دستورالعمل و فرآیند صدور مجوز برای گونه‌های مشمول سایتیس و ابلاغ دستورالعمل‌های سرمایه‌گذاری در طرح‌های تکثیر و پرورش حیات وحش از دیگر اقدامات این معاونت است.
همکاری مستقیم در ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی

معاونت محیط طبیعی اظهار داشت: این معاونت در ثبت جنگل‌های هیرکانی در فهرست میراث طبیعی جهانی مشارکت مستقیم داشت، این مشارکت در تهیه پروپوزال فنی، پهنه‌بندی، تهیه نقشه‌های مورد نیاز بود که با همکاری سازمان میراث فرهنگی در یونسکو به تصویب رسید.
پروژه مدیریت هوشمند اقلیمی مناطق حفاظت شده

ظهرابی گفت: پایلوت پروژه مدیریت هوشمند با تامین اعتبار دو میلیون و ۴۰۰ هزار یورویی توسط دولت ایتالیا، در سه منطقه ذخیره‌گاه زیستکره توران، پناهگاه حیات‌ وحش میاندشت و پناهگاه حیات‌وحش نایبندان از امسال آغاز می‌شود.
پروژه کاهش اثرات تغییر اقلیم در حوضه آبریز بختگان

وی ادامه داد: این پروژه با همکاری صندوق جهانی سازگاری با تغییر اقلیم در حوضه آبریز بختگان در استان فارس تهیه و در مرحله تصویب قرار دارد، در این مشارکت وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی حدود ۱۰ میلیون دلار در حوضه آبخیز بختگان هزینه خواهد شد.

به گفته وی اجرای طرح مدیریت منطقه قمیشلو با مشارکت جوامع بومی و محلی با اعتباری بیش از دو میلیون یورو از دیگر برنامه‌های معاونت محیط زیست طبیعی سازمان است.
افزودن افعی دم عنکبوتی به پیوست شماره ۲ کنوانسیون سایتس

ظهرابی گفت: پروپوزال معاونت محیط طبیعی برای افزوده شدن گونه افعی دم‌عنکبوتی به پیوست شماره دو کنوانسیون تجارت گونه‌های گیاهی و جانوری (سایتس) در هجدهمین اجلاس متعاهدین این کنوانسیون با رای عمومی تصویب شد و از این پس جابه‌جایی این گونه، مشمول مقررات سایتس شد.
ثبت سیزدهمین ذخیره‌ گاه زیستکره در یونسکو

وی افزود: با پروپوزال تهیه شده و پیگیری‌های انجام شده توسط کارشناسان معاونت محیط طبیعی، منطقه «کپه داغ» در استان خراسان شمالی به عنوان سیزدهمین ذخیره‌گاه زیستکره ایران در برنامه انسان و کره مسکون یونسکو به ثبت رسید، ایران از سال‌ها پیش جهت حفاظت از منابع طبیعی، تنوع زیستی خود تقسیم‌بندی‌های متفاوتی از حفاظت مانند پارک‌های ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه‌های حیات وحش، مناطق حفاظت شده و مناطق شکار ممنوع را به مرحله اجرا گذاشته است و در این زمینه از کشورهای فعال و موثر است و اکنون دارای ۱۳ ذخیره‌گاه زیستکره در یونسکو است.

وی گفت: منطقه حفاظت شده ارسباران در استان آذربایجان شرقی، منطقه حفاظت شده ارژن و پریشان در فارس، منطقه حفاظت شده گنو در هرمزگان، پارک ملی گلستان در استان‌های گلستان و خراسان شمالی، پارک ملی و منطقه حفاظت شده کویر در سمنان، منطقه حفاظت‌ شده حراء و تالاب بین‌المللی خور خوران در هرمزگان، پارک ملی دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی، پناهگاه حیات وحش میانکاله در مازندران، پارک ملی و پناهگاه حیات وحش توران در سمنان، منطقه حفاظت شده دنا در کهگیلویه و بویر احمد، منطقه حفاظت شده تنگ صیاد در چهار محال و بختیاری، دریاچه هامون در سیستان و بلوچستان و کپه‌داغ در خراسان شمالی ذخیره‌گاه‌های زیستکره ایران در یونسکو هستند.
افزایش یک میلیون هکتاری سطح مناطق چهارگانه

ظهرابی گفت: در آخرین جلسه شورای عالی حفاظت محیط زیست، با پیشنهاد معاونت طبیعی مبنی بر ارتقای سطح ۱۳ منطقه جمعا به مساحت یک میلیون و ۷۸ هزار هکتار موافقت شد، همچنین بنابرتکلیف قانونی سازمان حفاظت محیط زیست، حد و حدود تعدادی از مناطق چهارگانه اصلاح شد که در اصلاحات انجام شده در امسال علاوه بر رفع تعارضات بیش از ۱۰۰ هزار هکتار به مساحت مناطق چهارگانه افزوده شد.
به‌ روزرسانی مبلغ ضرر و زیان و جرایم شکار و صید غیر مجاز

وی ادامه داد: همچنین در آخرین جلسه شورای عالی حفاظت محیط زیست با پیشنهاد معاونت محیط طبیعی، مبلغ در نظر گرفته شده برای حیوانات وحشی از نظر محاسبه ضرر و زیان شکار و صید غیر مجاز بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش یافت. همچنین با توجه به افزایش خرید و فروش غیرقانونی برخی گونه‌های بی‌مهرگان که قبلا در فهرست قرار نداشتند (مانند عقرب‌ها و زالو) برای این جانداران نیز مبلغ ضرر و زیان در نظر گرفته شد. علاوه بر این برای اولین بار جرایم مربوط به پستانداران ماده به سه برابر رقم مصوب افزایش یافت. همچنین با اصلاح با آیین‌نامه اجرایی قانون شکار و صید، جرایم قانون شکار و صید حدود ۱۸ برابر افزایش یافت.
تجهیز ادارات کل به تجهیزات مورد نیاز برای حفاظت مطلوب تر مناطق

ظهرابی گفت: تجهیزات مورد نیاز برای مدیریت مناطق از جمله برخی تجهیزات انفرادی محیط‌بانان و برخی ابزارها و وسایل مورد نیاز کارشناسان برای فعالیت‌های میدانی جمعا به ارزش ۴۰۰ میلیارد ریال انجام شده است و طرح تجهیز و ساماندهی مناطق تحت مدیریت بعد از چندین سال مجددا احیاء شد.

وی اظهارداشت: همچنین تهیه تجهیزات اطفای حریق برای استان‌ها انجام شد که وسایل مورد نیاز در زمان وقوع حریق در عرصه‌های طبیعی جمعا به ارزش ۱۵۰ میلیارد ریال تهیه و بین استان‌ها توزیع شده است.

به گفته وی تهیه و تصویب طرح استفاده از تکنولوژی‌های نوین حفاظتی با اعتباری افزون بر ۲۶۰ میلیارد ریال در قانون بودجه سال ۱۳۹۸ از دیگر اقدامات صورت گرفته است.
راه‌اندازی سامانه‌های اطلاعاتی

به گزارش ایرنا، وی راه‌ اندازی سامانه اطلاعات معاونت محیط زیست طبیعی شامل سامانه بانک اطلاعات تصرفات اراضی (سباتا)، سامانه صدور مجوز شکار و صید کشور، سامانه بازدید از مناطق تحت مدیریت کشور، سامانه بانک اطلاعات حریق مناطق تحت مدیریت، سامانه بانک اطلاعات غارهای کشور، سامانه بانک اطلاعات خسکسالی مناطق و سامانه پایش ملی غاز پیشانی سفید کوچک در ایران را از دیگر اقدامات صورت گرفته در معاونت طبیعی سازمان محیط زیست عنوان کرد.

 ارمغان ۳۰ هزار مگاواتی باد برای کشور

جهان به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر گام برمی‌دارد و ایران کشور پر پتانسیلی از لحاظ انرژی‌های نو مانند انرژی‌های خورشیدی و بادی است. در این میان درحالی که انرژی‌های تجدیدپذیر سیاست قطعی مجلس و دولت است، طبق بررسی‌های انجام شده در بخش باد حدود ۳۰ هزار مگاوات ظرفیت مطالعه شده وجود دارد که بسیار قابل توجه است.

به گزارش زیست آنلاین، آمارها حاکی از آن است که ۴۵ درصد نیروگاه‌های تجدید پذیر کشور از نوع خورشیدی، ۴۰ درصد از نوع بادی، ۱۲ درصد از نوع برق‌آبی کوچک، دو درصد از نوع بازیافت حرارتی و یک درصد نیز از نوع زیست توده است.

طبق آخرین آمار وزارت نیرو، تاکنون از منابع تجدید پذیر حدود سه میلیارد و ۵۶۶ میلیون کیلووات ساعت، انرژی تولید شده که این میزان تولید برق توانسته از انتشار حدود دو میلیون و ۴۶۱ هزار تن گاز گلخانه‌ای در کشور بکاهد. این میزان تولید انرژی‌های نو باعث شده بیش از یک میلیارد مترمکعب از مصرف سوخت‌های فسیلی در ایران کاسته و بیش از ۷۸۵ میلیون لیتر در مصرف آب نیز صرفه‌جویی شود.

هم‌اکنون ۳۸۰ مگاوات نیروگاه تجدید پذیر درون کشور در حال احداث است و ظرفیت نصب شده انرژی‌های نو به ۷۶۱ مگاوات رسیده است. همچنین تاکنون ۱۱۵ نیروگاه تجدید پذیر مگاواتی در کشور نصب شده و ۳۲ نیروگاه مگاواتی دیگر نیز در حال احداث است.

طرح‌های قابل افتتاح تا پایان سال

در حالی که ظرفیت فعلی نیروگاه‌های تجدید پذیر حدود ۷۶۰ مگاوات است، یکی از طرح‌های قابل افتتاح تا پایان سال جاری، به مدار آمدن ۲۷۸ مگاوات نیروگاه تجدید پذیر است که در قالب ۲۸ پروژه در ۱۲ استان به ارزش ۳۱۷۴ میلیارد تومان اجرا خواهد شد. طرحی که باعث می‌شود نقش تجدید پذیرها در تامین انرژی کشور پررنگ‌ تر شود.

همچنین همزمان با هفته دولت ۱۴ نیروگاه تجدید پذیر در هفت استان به بهره‌ برداری رسید. این طرح‌ ها شامل یک نیروگاه بادی و ۱۳ نیروگاه خورشیدی با مجموع ظرفیت حدود ۱۶۰ مگاوات است که توسط بخش خصوصی اجرا و به بهره‌ برداری رسیده‌اند. این ۱۴ نیروگاه در استان‌ های آذربایجان‌ شرقی، تهران، همدان، زنجان، یزد، کرمان و فارس آماده بهره‌ برداری است. برای تکمیل و بهره‌ برداری از این طرح‌ها حدود ۴۴۵ میلیارد تومان به ‌صورت ریالی و ۱۰۷ میلیون یورو به ‌صورت ارزی هزینه شده است.
عزم دولت برای توسعه تجدید پذیرها

بر اساس این گزارش و طبق اعلام وزارت نیرو، رضا اردکانیان- وزیر نیرو- انرژی‌های تجدید پذیر را سیاست قطعی مجلس و دولت دانست و با تاکید بر این‌که وزارت نیرو نیز این برنامه را با جدیت دنبال می‌کند، گفت: برنامه دولت این است که تا پایان دولت دوازدهم حدود ۴۰۰۰ مگاوات ظرفیت نصب شده تجدید پذیر ایجاد کند و هم اکنون نیز در آستانه ۱۰۰۰ مگاوات هستیم.
به گزارش ایسنا، وی با بیان این‌ که کشور ما در زمینه انرژی‌های تجدید پذیر از ظرفیت بالایی برخوردار است، گفت: در بخش باد حدود ۳۰ هزار مگاوات ظرفیت مطالعه شده داریم. هر چند آهنگ توسعه تجدید پذیرها در کشور با توجه به شرایط پیش آمده از جمله نوسانات بازار ارز نسبت به گذشته کند شده، اما امیدواریم با برنامه‌ ریزی‌های صورت گرفته جبران شود.
درباره این موضوع بیشتر بخوانید
ایجاد ۴۴ هزار شغل به ازای احداث هر ۵۰ مگاوات نیروگاه بادی
جایگاه انرژی بادی در بین منابع انرژی های تجدید پذیر جهان
رشد انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران به کمک یونیدو/ ساخت اینورتر متصل به شبکه پل ارتباطی مولدهای برق تجدیدپذیر و شبکه برق سراسری
افزایش قیمت خرید تضمینی برق تجدیدپذیر/ رفع ۲۵ درصدی کسری برق کشور در سال جدید

بحران بیخ گوش پایتخت!

چراغ خطر در دشت ورامین روشن شده، به‌طوری که در لیست دشت‌های ممنوعه بحرانی قرار گرفته است؛ طبق آخرین آمار در تهران سالانه ۱۵۰ میلیون مترمکعب افت آب زیرزمینی رخ می‌دهد که حدود ۸۰ میلیون مترمکعب مربوط به دشت ورامین و ۴۰ میلیون مترمکعب مربوط به دشت‌های تهران و شهریار است.

به گزارش زیست آنلاین، نشست زمین در دشت ورامین ۳۶ سانتیمتر در سال گزارش شده که ظاهراً برخی دکل‌های برق هم به خاطر همین فرونشست‌ها کج شده‌اند! در این راستا، مدیر مرکز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی چندی پیش با تاکید بر اینکه مراکز جمعیتی نظیر “کهریزک”،”شورآباد” در زون فرونشست جنوب و جنوب غرب تهران قرار دارند، گفت: در اراضی جنوب ورامین و در حوالی روستای “معین‌آباد” در حالی با پدیده فرونشست مواجه هستیم که خطوط راه‌آهن و ۳ خط بزرگ فشار قوی در این منطقه در معرض مخاطرات این رخداد قرار دارند.
عواقب فرونشست دشت چیست؟

به گفته بیت‌اللهی در همین گستره (حدود اراضی جنوب ورامین و در حوالی روستای “معین آباد”) سه خط بزرگ فشارقوی برق قرار گرفته است که به نام “کریدور انتقال نیروی برق جنوب کشور” از آن یاد می‌شود. فروریزش‌های ناشی از فرسایش “تونلی” یا “فرسایش خندقی” که همزمان با تاثیر فرونشست ناحیه‌ای زمین در جنوب ورامین و در خاک‌های مساله‌دار رخ می‌دهد، تهدید جدی بر پایداری دکل‌های بزرگ انتقال نیروی برق در این ناحیه است.

علاوه بر خطرات ناشی از فروریزش زمین بر زیرساخت‌ها مانند خطوط نیرو، لوله‌های نفت و گازی که از حوالی این منطقه گذر می‌کنند و خطوط راه آهن، کشاورزی مردم نیز به دلیل فرونشست زمین دچار مشکل شده است؛ به گونه‌ای که در یکی از مزارع، هنگام آبیاری به روش غرقابی که روش بسیار نادرستی در شرایط خشکسالی کشور در کل ایران است، شکاف عمیق ۶ متری ناگهانی ایجاد شد و کشاورزی به داخل شکاف سقوط کرد و خانواده وی پس از جست‌وجوی فراوان، نیمه شب، با جرثقیل وی را از دل زمین بیرون آوردند.
بیش از ۹۶ درصد دشت‌های ایران ممنوعه یا ممنوعه بحرانی هستند

در این راستا، محمدرضا بختیاری – مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران – در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که سه نوع دشت آزاد، ممنوعه و ممنوعه بحرانی وجود دارد، اظهار کرد: تعداد کمی از دشت‌های ایران، آزاد هستند. به عبارت دیگر بیش از ۹۶ درصد دشت‌های کشور ممنوعه و یا ممنوعه بحرانی هستند. دشت ورامین استان تهران نیز ممنوعه بحرانی است.

وی با تاکید بر این‌که عمق سطح آب چاه‌ها در دشت ورامین به ۳۰۰ متر رسیده است، گفت: دشت ممنوعه بحرانی به این معنی است که مدام در حال افت است. در دشت ورامین از سال‌های قبل کشاورزی می‌شده و قطب کشاورزی کشور محسوب می‌شود، از سوی دیگر در این سال‌ها جمعیت نیز افزایش یافته و فشار بیشتری به سفره آب‌های زیرزمینی وارد شده است و باعث شده دشت دچار مشکل شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران ادامه داد: قبلا رودخانه جاجرود، آب دشت را تامین می‌کرده اما به مرور که جمعیت تهران افزایش یافت آب رودخانه بیشتر به سمت شرب تهران آمده و باعث شده است که روی دشت ورامین تاثیر بگذارد.
اقدام وزارت نیرو برای مقابله با فرونشست دشت ورامین

به گزارش ایسنا، بختیاری درباره اقدام وزارت نیرو برای حل مشکل دشت ورامین توضیح داد: وزارت نیرو به هدف جبران افت آب زیرزمینی در دشت ورامین قصد دارد پسابی را که از شهر تهران تولید می‌شود، دو کانال به دشت ورامین منتقل کند.

به گفته وی در تهران سالانه ۱۵۰ میلیون مترمکعب افت آب زیرزمینی رخ می‌دهد که حدود ۸۰ میلیون مترمکعب مربوط به دشت ورامین و ۴۰ میلیون مترمکعب مربوط به دشت‌های تهران و شهریار است.

عبور دریاچه ارومیه از خشکی

دریاچه ارومیه؛ نگین فیروزه‌ای شمال غرب ایران چند سالی است که در معرض خشک شدن قرار گرفته است، کارشناسان معتقدند در صورت وقوع چنین اتفاقی، زندگی و معیشت حداقل ۶ میلیون نفر در محدده حوضه آبریز دریاچه، با تهدید جدی مواجه می‌شود از این رو دولت یازدهم به محض روی کار آمدن اولین مصوبه خود را احیای دریاچه ارومیه قرار داد و تاکنون با اقدامات صورت گرفته و به مدد بارش خوب امسال، دریاچه از حالت بحرانی خارج شده و تراز آبی آن امسال نسبت به سال قبل ۱۰۴ سانتیمتر افزایش داشته است.

به گزارش زیست آنلاین، دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه آب شور در خاورمیانه و ششمین دریاچه بزرگ آب شور دنیا است که بر اساس تقسیمات کشوری میان دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی قرار گرفته‌ است و دارای تنوع زیستی فراوانی از جمله انواع پرندگان، خزندگان، دوزیستان و پستانداران است، افزون بر این یکی از زیست‌گاه‌های مهم آرتمیا شناخته‌ می‌شود که به دلیل اهمیت حفاظت در سال ۱۳۵۲ در فهرست پارک‌های ملی ایران به ثبت رسیده و یکی از ۹ ذخیره‌گاه زیست‌کره در ایران است.

البته چند سالی است که ناقوس خشک شدن دریاچه به صدا درآمده و در واقع اوایل دهه ۸۰ بود که روند خشک شدن آن آغاز شد، بررسی تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۵ دریاچه ارومیه ۸۸ درصد مساحت خود را از دست داده و دلایل مختلفی مانند خشکسالی، احداث میانگذر بر روی دریاچه، استفاده بی‌رویه از منابع آبی حوضه آبریز دریاچه آن را به سمت بحران خشک شدن سوق داده است. کارشناسان امر معتقدند خشک شدن دریاچه ارومیه مخاطرات زیادی را برای آب و هوای منطقه و حتی کیلومترها دورتر یعنی تا شعاع ۵۰۰ کیلومتری به همراه خواهد داشت که با توجه به اهمیت موضوع اولین مصوبه دولت یازدهم به نام محیط زیست رقم خورد و حسن روحانی رئیس جمهوری دستور تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه را داد که تا امروز اقدامات رضایت‌بخشی در روند احیا صورت گرفته است.

البته امسال به مدد باران‌های مناسب و اقدامات صورت گرفته اکنون دریاچه ارومیه وضعیت مناسبی دارد به طوری که آمارها نشان می‌دهد در سال آبی کنونی، میزان بارش حوضه آبریز دریاچه ۴۹۱ میلیمتر بوده که به تبع آن تراز دریاچه ارومیه نسبت به سال قبل ۱۰۴ سانتیمتر افزایش یافته است.

عوامل مؤثر در بهبود وضعیت دریاچه ارومیه در سال آبی ۹۷-۹۸

بررسی دلایل بهبود وضعیت دریاچه ارومیه در امسال با هدف ارزیابی اقدامات طرح نجات دریاچه ارومیه مهم و حیاتی است، قطعا یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش تراز دریاچه ارومیه بارش مناسب باران است که از این بابت باید شکرگزار خداوند باشیم، آمارها نشان می‌دهد میزان بارندگی حوضه آبریز دریاچه ارومیه نسبت به سال گذشته (تا اول شهریور ۹۸ )، ۲۰ درصد افزایش یافته و نسبت به متوسط بلند مدت حوضه با افزایش ۴۶ درصدی همراه بوده است، این وضعیت در تمام کشور هم مشاهده می‌شود به طوری که در سراسر کشور نسبت به سال گذشته بارندگی ۱۰۱ درصد و نسبت به بلند مدت ۳۹ درصد افزایش نشان می‌دهد.

اقدامات صورت گرفته برای نجات دریاچه

البته وضعیت مساعد دریاچه ارومیه با توجه به موارد عنوان شده فقط در بارندگی مناسب حوضه آبریز خلاصه نمی‌شود و باید اثرات اقدامات انجام گرفته از سوی ستاد احیای دریاچه نیز مد نظر قرار گیرد که می‌توان اهم اقدامات به عمل آمده را توقف ساخت مستحدثات جدید که منجر به افزایش برداشت آب می‌شود، لایروبی رودخانه‌های حوضه در مجموع به طول بیش از ۲۵۳ کیلومتر با اعتبار افزون بر ۱۲.۸ میلیارد تومان، سردهنه‌سازی انهار منشعب از رودخانه‌های حوضه به جهت جلوگیری از برداشت غیرمجاز در فصول غیرزراعی، مدیریت مصرف آب در اراضی کشاورزی واقع در پایاب سدهای در دست بهره‌برداری حوضه آبریز با کاهش ۲۹۶ میلیون متر مکعب معادل ۳۲ درصد، جلوگیری از برداشت غیرمجاز از منابع آب سطحی و زیرزمینی و رهاسازی بیش از دو هزار و ۳۴۶ میلیون مترمکعب آب مازاد سدهای حوضه، دانست.

بر این اساس در مرداد ماه امسال دریاچه ارومیه وسعتی به اندازه ۳۰۱۰ کیلومتر مربع را پوشش داده که در مقایسه با سال گذشته حدود۱۰۰۰ کیلومتر مربع و در مقایسه با شروع طرح نجات دریاچه ارومیه با افزایش بیش از ۱۲۵۰ کیلومتر مربعی همراه بوده است.

واکنش دریاچه به اقدامات انجام گرفته

برای بررسی وضعیت دریاچه ارومیه نسبت به اقدامات صورت گرفته در ۵ سال گذشته و وضعیت بستر دریاچه، مطالعات رفتارسنجی بستر دریاچه ارومیه با هدف پایش تغییرات عمق کف دریاچه با توجه به جریانات ورودی به آن شامل جریانات ورودی رودخانه‌ها، رهاسازی سدها و بارندگی مستقیم بر روی دریاچه ارومیه است، از مهر ۱۳۹۶ آغاز شده و پس از آن به طور منظم در فصل‌های کم‌آبی و پرآبی دریاچه پایش تغییرات بستر صورت می‌گیرد.

طی این مطالعات که از سوی پژوهشگاه فضایی ایران انجام شده است، داده‌برداری از کف دریاچه ارومیه در محدوده پل میانگذر، در چهار مرحله در مهرماه و اسفند ۱۳۹۶ و ۱۳۹۶ و  مهر و اسفند ۱۳۹۷ انجام شده است. نتیجه داده‌برداری انجام شده در جنوب میانگذر، حاکی از انحلال حدود ۲۶ سانتیمتری بستر دریاچه ارومیه از مهر ۱۳۹۶ تا اسفند ۱۳۹۷ است، این در حالی است که در این بازه زمانی، تراز آب دریاچه ارومیه ۶۴ سانتیمتر افزایش داشته است. بنابراین عمق آب دریاچه در بازه زمانی ذکر شده در جنوب میانگذر ۹۰ سانتیمتر افزایش یافته است.

همچنین تحلیل مشابه بر روی نتایج داده‌برداری انجام شده در شمال میانگذر، نشان می‌دهد که نمک‌های آن منطقه حدود ۲۵ سانتمیتر انحلال داشته و این مساله موجب شد که تراز بستر دریاچه ارومیه حدود ۶۴ سانتیمتر افزایش یابد، لذا افزایش عمق آب دریاچه ارومیه در شمال میانگذر، ۸۹ سانتیمتر برآورد می‌شود.
با توجه به مطالعات انجام شده در محدوده پل میانگذر، ستاد احیای دریاچه ارومیه مطالعات رفتارسنجی بستر دریاچه ارومیه را در طول ۱۲ خط در راستای عرضی دریاچه (از غرب به سمت شرق) در
کل محدوده دریاچه در تیر و اسفند ۱۳۹۷ انجام داد. از جمله نتایج مطالعات رفتارسنجی بستر دریاچه ارومیه در تمام محدوده دریاچه ارومیه، می‌توان به انحلال ۱۱۳ سانتیمتری نمک در بستر دریاچه ارومیه از تیر ۱۳۹۷ تا اسفند ۱۳۹۷ و نیز انحلال ۹۵ سانتیمتری بستر دریاچه ارومیه در اسفند ۱۳۹۷ در مقایسه با بسیمتری (عمق‌سنجی) دریاچه ارومیه در سال ۱۳۹۲ اشاره داشت.

نتایج مطالعات بر امکان احیای دریاچه تاکید دارد

با توجه به بارندگی‌های قابل توجه در فروردین امسال و افزایش قابل توجه سطح و حجم دریاچه ارومیه در این ماه در مقایسه با اسفند ۱۳۹۷، در فروردین ۱۳۹۸ مطالعات رفتارسنجی بستر دریاچه ارومیه در چند نقطه در شمال دریاچه ارومیه تکرار شد. مطابق بررسی صورت گرفته، تراز بستر دریاچه ارومیه در بازه زمانی اسفند ۱۳۹۷ تا فروردین ۱۳۹۸ انحلال حدود ۲۴ سانتیمتری را تجربه کرده است.

نتایج مطالعات انجام شده در محدوده پل میانگذر و محدوده کل دریاچه و رفتارسنجی بستر در کوتاه‌مدت و بلندمدت حاکی از دینامیک بودن تراز بستر دریاچه ارومیه و تغییرات تراز کف دریاچه ارومیه ناشی از تغییر جریانات ورودی به آن است. بنابراین با وجود اعتقاد برخی متخصصان به تبدیل شدن دریاچه ارومیه به پلایا، نتایج مطالعات زمینی بر امکان احیای دریاچه ارومیه با ورود آب شیرین به آن تأکید دارد.

تامین ۵۲ درصد اعتبار مورد نیاز اجرای طرح های نجات دریاچه ارومیه

تمام اعتبارات مصوب برای طرح نجات دریاچه ارومیه طی سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۷ برابر با ۶۶ هزار و ۲۱۰ میلیارد ریال بوده که از این میزان در مجموع ۳۴ هزار و ۶۵۰ میلیارد ریال یعنی ۵۲ درصد تخصیص و پرداخت شده است.

به لحاظ نحوه هزینه‌کرد این اعتبارات در ۹ دسته‌بندی، این‌گونه تقسیم‌بندی می‌شود که عبارتند از طرح انتقال آب از سد سیلوه به دریاچه ارومیه، طرح انتقال آب از سد کانی سیب به دریاچه ارومیه،  اقدامات فرهنگی – اجتماعی توسط استانداری‌ها، انجام مطالعات تکمیلی مصوب در قالب راهکارهای طرح نجات دریاچه ارومیه، اقدامات طرح حفاظت از تالاب‌ها توسط سازمان حفاظت محیط زیست، اقدامات تثبیت کانون‌های تولید گرد وغبار توسط سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، اجرای پروژه‌های افزایش بهره‌وری مصرف آب توسط وزارت نیرو، اجرای پروژه‌های حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب توسط وزارت جهاد کشاورزی و طرح احداث ۱۹ تصفیه‌خانه و انتقال پساب حاصل به دریاچه ارومیه.

توقف ساخت مستحدثات منجر به افزایش برداشت از منابع آب

تمام طرح‌های توسعه منابع آب اجرایی و مطالعاتی وزارت نیرو در حوضه آبریز دریاچه ارومیه متوقف شده که از آن جمله می‌توان به توقف چهار طرح در حال اجرا شامل سدهای نازلوچای، باراندوزچای، سیمینه رود و لیلانچای، اشاره کرد.

قدرت تنظیم کنونی سدهای در دست بهره‌برداری حوضه آبریز دریاچه ارومیه، ۱۹۰۰ میلیون متر مکعب است که در صورت بهره‌برداری سدهای در دست اجرا و یا مطالعه حوضه آبریز دریاچه ارومیه قدرت تنظیم تمام سدهای حوضه با ۶۶ درصد افزایش به رقم ۳۱۷۰ میلیون متر مکعب می‌رسید.

انتقال آب مازاد حوضه آبریز کلاس به دریاچه ارومیه

طرح انتقال آب مازاد حوضه کلاس به دریاچه ارومیه، یکی از ابرپروژه‌های در دست اقدام برای احیای دریاچه ارومیه است که در سال ۱۳۹۶ به عنوان پروژه‌های ماندگار دولت دوازدهم نیز معرفی شد.

مهم‌ترین بخش این پروژه ماندگار، تونل انتقال آب از سد کانی سیب به حوضه آبریز دریاچه ارومیه است که با عملیات اجرایی مداوم و با پیشرفتی بی‌سابقه طی مدت فقط سه سال ۲۹.۳ کیلومتر از طول ۳۵  کیلومتری کل آن حفاری شده که با در نظر گرفتن وضعیت اجرایی سد کانی سیب و بند انحرافی بادین، به طور کلی طرح انتقال آب مازاد حوضه آبریز کلاس به دریاچه ارومیه تاکنون دارای پیشرفت فیزیکی حدود ۸۱ درصد است.
تاکنون از منابع صندوق توسعه ملی برای این طرح که جزو طرح‌های ماندگار دولت دوازدهم نیز قرار گرفته است، بیش از ۱۵۲۰ میلیارد تومان هزینه شده است و جهت تکمیل به ۷۴۰ میلیارد تومان اعتبار دیگر نیاز دارد. طبق برنامه زمان‌بندی طرح، در پایان سال ۱۳۹۸ از طرح انتقال آب مازاد حوزه کلاس به دریاچه ارومیه با هدف انتقال سالانه ۶۲۳ میلیون مترمکعب به دریاچه ارومیه بهره‌برداری خواهد شد.

احداث تصفیه‌خانه شهرهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه و انتقال پساب تصفیه شده حاصل به دریاچه ارومیه

یکی از راهکارهای ۲۶ گانه طرح نجات دریاچه ارومیه مطابق مصوبه شماره ۱۸۱۷۱ تاریخ ۲۸ اردبیهشت ۱۳۹۳ کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه، انتقال پساب تصفیه‌خانه‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه به دریاچه است. مجموع اعتبارات پرداختی به این پروژه‌ها که طی چهار سال گذشته پرداخت شده ۵۱۷ میلیارد تومان است. با توجه به ظرفیت بیشتر تصفیه‌خانه‌های تبریز و ارومیه تمرکز اعتباری و عملیاتی بر این دو تصفیه‌خانه بوده که اکنون تصفیه‌خانه شهر ارومیه دارای پیشرفت فیزیکی به ترتیب ۸۱ درصد و سیویل بخش مایع تصفیه‌خانه شهر تبریز دارای پیشرفت فیزیکی ۷۱ درصد است و مطابق با مصوبه دهمین جلسه کارگروه ملّی نجات دریاچه ارومیه تاریخ ۲۶ فروردین ۱۳۹۷، تمام پساب تصفیه شده تصفیه‌خانه‌های حوضه باید به دریاچه ارومیه منتقل شود.

توسعه سامانه‌های آبیاری نوین

وزارت جهاد کشاورزی روش‌های مختلفی را با رویکرد کاهش میزان مصرف آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به منظور تامین حقابه زیست محیطی لازم برای احیای دریاچه ارومیه، در نظر گرفته است. یکی از این پروژه‌ها، اجرای سیستم‌های نوین آبیاری است که ضمن اجرای آن، با توسعه سیستم‌های تحت فشار قطره‌ای و بارانی، آب مصرفی مورد نیاز برای آبیاری زمین‌های زراعی کاهش داده می‌شود.

طرح‌های عملیاتی انتقال آب رودخانه‌ها به پیکره آبی دریاچه

بررسی‌های کارشناسی انجام شده در زمان آغاز به کار ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره وضعیت رودخانه‌های ورودی به دریاچه، نشان‌دهنده شرایط نامساعد مسیر این رودخانه‌ها بوده است. با هدف بهبود شرایط رودخانه‌ها، مصوبات متعددی در هیات وزیران به تصویب رسید که ذیل یکی از این مصوبات (انتقال آب رودخانه‌ها به پیکره آبی دریاچه ) طرح لایروبی و مسیرگشایی رودخانه‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه برای رفع نابسامانی‌های موجود در مسیر رودخانه‌ها در دستور کار قرار گرفت.

تسهیل در انتقال آب به پیکره اصلی دریاچه ارومیه، ساماندهی و کنترل بستر رودخانه‌ها به منظور انتقال آب به پیکره اصلی دریاچه ارومیه، کاهش سطح تبخیر و جلوگیری از اتلاف آب ورودی، جلوگیری از پخش آب در مصب رودخانه‌ها و افزایش سرعت جریان آب ورودی به دریاچه ارومیه برخی از اهداف اجرای طرح لایروبی و مسیرگشایی رودخانه‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه است.

در همین راستا، پروژه‌های متعددی شامل اتصال زرینه‌رود به سیمینه‌رود به طول ۲۵ کیلومتر و لایروبی مسیر رودخانه‌های منتهی به دریاچه ارومیه اعم از رودخانه‌های زرینه‌رود، سیمینه‌رود، آجی‌چای، مهابادچای، قلعه‌چای و صوفی‌چای در مجموع به طول بیش از ۲۵۳ کیلومتر و اعتبار ۱۲.۸ میلیارد تومان در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اجرا شده‌اند.

جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز از منابع آب سطحی

اقدامات انجام شده در این خصوص شامل جمع‌آوری موتورپمپ‌های حاشیه رودخانه‌ها، انسداد استخرهای زهکش حاشیه رودخانه‌ها، شناسایی تصرف غیرمجاز در بستر و حریم رودخانه، برداشت غیرمجاز مصالح رودخانه‌ای، سازه غیرمجاز در بستر، ممانعت از برداشت‌های غیر مجاز و برداشت‌های بدون پروانه بهره‌برداری از آبهای سطحی و رفع تصرف از حریم بستر رودخانه است.

مرمت و بازسازی تأسیسات آبی در دست بهره‌برداری

هدف از این طرح، لایروبی و تامین ظرفیت کانال‌ها و زهکش‌ها به منظور توزیع مناسب آب و همچنین جمع‌آوری زهاب از سطح دشت‌ها، مرمت و بازسازی ساختمان کانال‌ها و تاسیسات شامل لاینینگ و بازسازی سازه‌های بتنی و تاسیسات آبی ساحل‌های شبکه‌ها، مرمت و بازسازی تجهیزات فلزی و هیدرومکانیکال دریچه‌ها و سازه‌های تنظیم و آبگیر شبکه‌های آبیاری و زهکشی است.
در محدوده استان آذربایجان غربی این پروژه در دو شبکه آبیاری و زهکشی مهاباد و زرینه‌رود در چهار سال گذشته انجام شده است. در شبکه آبیاری و زهکشی مهاباد بازسازی کانال‌های تخریب شده LC۲-۶ و
LC۲-۳ ، مرمت و بازسازی کانال‌ها و ساختن سازه‌های اندازه‌گیری شرح خدمات کلی طرح بوده است. همچنین عمده عملیات در دست اقدام در شبکه آبیاری و زهکشی زرینه‌رود لایروبی زهکش‌ها، جاده سرویس‌ها، تعویض ابنیه‌ها و تعمیر دریچه‌ها و در دو ساحل چپ و راست رودخانه زرینه‌رود است.

طرح احیاء و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی به منظور ساماندهی چاه‌های حوضه آبریز دریاچه

طرح احیاء و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی به منظور ساماندهی چاه‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه و افزایش جریان‌های ورودی به دریاچه ارومیه در مورد تعدیل مصارف آب زیرزمینی و با هدف به تعادل رساندن منابع آب زیرزمینی، پس از تصویب طرح احیاء و تعادل بخشی در پانزدهمین جلسه شورای عالی آب و تهیه و ابلاغ دستورالعمل‌های این طرح توسط وزارت نیرو، با وجود مشکلات عدیده از جمله مشکلات اعتباری، ناهماهنگی سازمان‌ها و نهادها در خصوص این طرح، مقاومت‌های مردمی با توجه به در خطر بودن معیشت آنها، اقدامات اجرایی در خصوص برخورد با تخلفات منابع آب و نصب کنتورهای هوشمند آب و برق، آغاز شده است.

بدیهی است وجود مشکلات ذکر شده، مانعی برای پیشرفت و تسهیل ‌ها بوده و لیکن با وجود تمام این موانع و مشکلات، سه شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان اقداماتی را انجام داده‌اند که جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی (تعیین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه) یکی از آنهاست که بر اساس آخرین آماربرداری در مجموع حدود ۸۸ هزار حلقه چاه در حوضه آبریز دریاچه ارومیه شناسایی شده که حدود ۵۰ درصد آنها غیرمجاز است، در این بخش با وجود محدودیت‌های اعتباری، فشارهای سیاسی و اجتماعی اقدامات خوبی صورت گرفته است که انسداد ۴۸۴۸ حلقه چاه غیرمجاز حفر شده بعد از سال ۱۳۸۵ با تخلیه ۶۲.۳۵ میلیون مترمکعب در سال، انسداد ۱۸۰ حلقه چاه حفر شده قبل از ۱۳۸۵ با تخلیه ۲.۳ میلیون مترمکعب در سال برخی از آنهاست.

البته در این خصوص جلساتی با مقامات قضایی استان‌ها برگزار شد و با همکاری بسیار خوب حوزه قضایی، دادستان‌های شهرستان‌ها و قضات، مسلوب المنفعه کردن چاه‌های غیرمجاز صورت گرفت.

ساماندهی برداشت از چاه‌های مجاز و صدور پروانه بهره‌برداری

جلوگیری از اضافه برداشت ۱۰۲۱ حلقه چاه مجاز با تخلیه سالانه ۲۷.۶میلیون متر مکعب (هدفگذاری طرح ۹۹ میلیون مترمکعب طی ۵ سال)، نصب ۶۶۹۴ دستگاه کنتور هوشمند از میزان کل ۵۲ هزار کنتور هدف طرح، صدور پروانه مصرف بهینه کشاورزی برای ۲۱۸۶ حلقه چاه و کاهش پروانه به میزان ۲۸.۱ میلیون متر مکعب، استقرار و فعالیت ۱۲۳ گروه گشت و بازرسی حفظ و حراست از منابع آب زیرزمینی در محدوده ۲۱ شهرستان واقع در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در سه استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان برخی اقدامات صورت گرفته در این راستا است.

مدیریت مصارف آب در بخش کشاورزی از سدهای در حال بهره‌برداری

با استناد به مصوبه کاهش ۴۰ درصد مصارف آب در بخش کشاورزی حوضه آبریز دریاچه ارومیه طی پنج سال (از سال آبی ۱۳۹۳-۹۴) و با توجه به اینکه سدهای حوضه آبریز یکی از منابع اصلی تامین نیازهای کشاورزی حوضه هستند، این طرح از سال ۹۳-۹۴، در سطح ۱۰ سد بزرگ حوضه آبریز دریاچه ارومیه عملیاتی شد که یکی از دقیق‌ترین اعمال نظارت بر مدیریت منابع و مصارف سدهای کشور در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به مدت چهار سال اجرایی بوده و در سال آبی ۹۷-۹۸  نیز با اعمال هشت درصد پایانی، این مصوبه به صورت کامل اجرایی خواهد شد.

 انتقال آب از سد سیلوه به دریاچه ارومیه

سد سیلوه، سدی خاکی با هسته رسی و حجم مخزن ۸۴ میلیون مترمکعب با توانایی تنظیم آب به میزان ۱۹۰ میلیون مترمکعب است که در نزدیکی روستای سیلوه در شهرستان پیرانشهر از استان آذربایجان غربی
ساخته شده است. این سد با هدف تامین آب شرب شهرهای پیرانشهر و اشنویه و روستاهای منطقه شهرستان اشنویه، آب اراضی کشاورزی دشت‌های پیرانشهر و جلدیان و بخشی از نیاز زیست محیطی دریاچه ارومیه (طبق بند ۴ مصوبات نهمین جلسه کارگروه ملّی نجات دریاچه ارومیه در ابلاغیه شماره ۱۵۸۰۹۷ تاریخ ۹ اسفند ۱۳۹۶) به میزان ۹۵ میلیون مترمکعب در سال بر روی رودخانه لاوین از سرشاخه‌های اصلی رودخانه مرزی کلاس احداث شده است.

آب انتقالی از این سد به حوضه آبریز دریاچه ارومیه، پس از عبور از کانال جلدیان وارد سد چپرآباد شده و در ادامه با عبور از رودخانه‌های کانیرش و گدار وارد دریاچه ارومیه می‌شود.

رهاسازی آب از سدهای در دست بهره‌برداری حوضه آبریز برای تامین نیاز زیست محیطی دریاچه ارومیه

بنابر مصوبه بند ج ماده ۱۲ مصوبه شماره ۹۴۸۸۲ /ت ۵۱۱۲۶ ه تاریخ ۲۰ آبان ۱۳۹۳ هیات وزیران، اجرای برنامه رهاسازی حقابه زیست محیطی دریاچه ارومیه از سدهای حوضه در هر سال آبی و در فصل
غیرزراعی انجام می‌شود. این مهم طی چهار سال گذشته انجام شده و در مجموع ۱.۲۵ میلیارد مترمکعب در سال‌های آبی ۹۴ تا ۹۷ از سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه رهاسازی شده است.

در سال آبی امسال نیز رهاسازی به سمت دریاچه ارومیه از انتهای آبان ماه شروع شده و تا پایان اردیبهشت ماه در مجموع ۲۳۴۶ میلیون مترمکعب به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی شده است. ضمنا هم‌زمان با انجام رهاسازی و با هدف جلوگیری از برداشت غیرمجاز آب رهاسازی شده که مقارن با فصول غیرزراعی است، انهار سنتی رودخانه‌های منتهی به دریاچه ارومیه به صورت موقت و با مشارکت شرکت‌های آب منطقه‌ای و دفاتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه مسدود می‌شوند تا حداکثر اثربخشی از آبهای رهاسازی شده، حاصل شود.

پروژه های کشت جایگزین، نشایی، ارقام زودرس، ارقام وارداتی و تغییر الگوی کشت

معاونت زراعت جهاد کشاورزی یکی از متولیان اجرای پروژه‌های مختلف کاهش میزان آب مورد نیاز کشاورزی است، در پروژه‌های این معاونت، تلاش بر آن است که استفاده از ارقام جدیدی از بذر گیاهان که نیاز به آبیاری کمتری دارند و در عین حال در مقابل کم‌آبی مقاوم‌تر هستند، ترویج و توسعه داده شود. بخشی از دوره آبیاری گیاه نیز در دوره‌ای است که در آن بذر گیاه تا مرحله نشاء زدن رشد می‌کند، در صورتی که این مرحله در گلخانه و تحت مراقبت انجام شود، نیاز آبیاری کل گیاه کاهش خواهد یافت در نتیجه یکی دیگر از پروژه‌های هدفگذاری شده برای این معاونت، ترویج استفاده از نشای برخی گیاهان به جای استفاده از بذر آنهاست.

درصورتی که دوره کشت گیاهان از فصل بهار به پاییز منتقل و اصطلاحا کشت بهاره به کشت پاییزه تبدیل شود، این امکان وجود دارد تا از آب حاصل از بارش باران نیز در آبیاری گیاه استفاده شده و در نتیجه
کل آبیاری اعمال شده توسط کشاورز کاهش یابد. تغییر در آرایش کشت گیاهان نیز یکی دیگر از پروژه‌های آن معاونت است که در آن تلاش می‌شود تا با اصلاح آرایش کشت گیاه، میزان راندمان استفاده از آب بیشتر و در نتیجه آبیاری مورد نیاز کاهش یابد.

پروژه‌های تثبیت کانون های بحرانی تولید گرد و غبار اطراف دریاچه ارومیه

با خشک شدن بخش‌هایی از بستر دریاچه ارومیه، صدها هزار هکتار از نواحی حاشیه‌ای دریاچه به شوره‌زار و یا بیابان ماسه‌ای تبدیل شده که می‌توانند با تبدیل به کانون‌های ریزگرد، موجب ایجاد توفان‌های گرد و غبار و احیانا توفان‌های نمکی شوند. این مسأله زندگی و معیشت حداقل ۶ میلیون نفر از ساکنین حوضه آبریز دریاچه ارومیه و حتی استان‌های همجوار را با تهدیدی جدی مواجه می‌کند. برای مهار کانون‌های ریزگرد، ادارات کل منابع طبیعی مسئولیت اجرایی کردن پروژه‌های مصوّب ستاد احیای دریاچه ارومیه را بر عهده گرفته‌اند.

این پروژه‌ها در قالب نهال‌کاری همراه با آبیاری و تولید نهال، بوته‌کاری همراه با آبیاری و تولید بوته، احداث بادشکن غیرزنده، آبیاری نهال‌کاری‌های سنواتی از سال ۱۳۹۳ ، احداث پیتینگ همراه با بذرپاشی، احداث فارو همراه با بذرپاشی، قرق مراتع، احداث ایستگاه‌های پایش فرسایش بادی، مدیریت مشارکتی و منابع طبیعی و توسعه روستایی و اجرای روش‌های نوین مقابله با فرسایش بادی و گرد و غبار هستند.
احداث بادشکن پیرامون مراتع، مزارع، باغات و دامداری‌ها، سرعت باد و تبخیر از سطح را کاهش داده و سبب افزایش تولید می‌شود.

بادشکن ممکن است از مواد مصنوعی و یا از درخت و درختچه نباتات منطقه باشد همچون ذرت و آفتابگردان، به طور کلی دو نوع بادشکن وجود دارد؛ یکی بادشکن غیرزنده، مصنوعی یا مکانیکی و دیگری بادشکن زنده که بادشکن غیرزنده انواع مختلفی مانند دیواره‌های سنگی، دیواره های فلزی، چوبی، پلاستیکی، حصیری و یا دیواره‌های تهیه شده از شاخه‌های بریده شده درختان موجود در منطقه دارد. بادشکن‌های درختی نیز معمولا از یک یا چند ردیف درخت یا درختچه تشکیل شده‌اند که معمولا عمود بر جهت باد اصلی قرار می‌گیرند.
با ایجاد مناطق قرق در کانون‌های ریزگرد نیز می‌توان گام بزرگی در حفاظت از آب و خاک برداشت و با تقویت پوشش گیاهی مناطق بحرانی موجب کاهش ریزگردها و فرسایش بادی و آبی شد. عملیات قرق که
معمولا در محدوده بسیار وسیعی انجام می‌شود، از جمله کارآمدترین روش‌هایی است که به صورت طبیعی با حمایت از طبیعت می‌تواند موجب تقویت پوشش گیاهی مرتعی و کاهش ریزگرد شود.

اقدامات مرتبط با معیشت جایگزین و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی

اقدامات انجام شده توسط ستاد احیای دریاچه ارومیه در زمینه ایجاد اشتغال و معیشت جایگزین از طریق گسترش کشت گیاهان دارویی بومی را می‌توان به برنامه جامع توسعه سطح زیرکشت گیاهان دارویی و اشتغال و معیشت جایگزین در حوضه آبریز دریاچه ارومیه (طرح خانه توسعه تکاب) تقسیم‌بندی کرد.

درباره برنامه جامع توسعه سطح زیرکشت گیاهان دارویی نهادهایی مانند ستاد احیای دریاچه ارومیه، اتاق بازرگانی و معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه، وزارت جهاد کشاورزی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، صندوق‌ها و بانک‌ها فعالیت کردند و در این راستا و از سال ۱۳۹۷ تاکنون اقداماتی از سوی دبیرخانه کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه صورت گرفته که «انجام مطالعات جامع زنجیره ارزش گیاهان دارویی در سطح حوضه آبریز دریاچه ارومیه شامل کاشت، داشت، برداشت، فرآوری و بازاریابی»، «شناسایی تمامی ذیمدخلان و ذینفعان ملی و منطقه‌ای»، «ایجاد بانک اطلاعاتی تولیدکنندگان و فرآوری‌کنندگان گیاهان دارویی»، «توافق با صندوق‌های عامل برای تامین منابع مالی کم‌بهره در راستای توسعه زنجیره ارزش گیاهان دارویی»، « ایجاد ۲۹ پایلوت گیاهان دارویی در سطح حوضه آبریز دریاچه ارومیه»، «معرفی حوضه آبریز دریاچه ارومیه به عنوان قطب تولید ۵ گیاه دارویی»، «حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها برای ورود به موضوع زنجیره ارزش گیاهان دارویی»، «برنامه‌ریزی برای ایجاد بیش از۶۳ پایلوت گیاهان دارویی در سال ۱۳۹۸» و «هماهنگی برای ایجاد کشاورزی قراردادی فیمابین تولیدکنندگان و فرآوری‌کنندگان گیاهان دارویی» برخی از این اقدامات است.

همچنین در زمینه اشتغال و معیشت جایگزین در حوضه آبریز دریاچه ارومیه (طرح خانه توسعه تکاب) نیز اقدامات خوبی صورت گرفته است، در این راستا پتانسیل‌های معیشت جایگزین در ۳۶ روستای استان آذربایجان غربی شناسایی شده و ظرفیت‌های تکمیل زنجیره ارزش مانند بوم‌گردی و صنایع‌دستی مورد توجه قرار گرفته است، یکی از اقدامات به ثمر رسیده در این راستا راه‌اندازی خانه توسعه تکاب با رویکرد توانمندسازی جامعه محلی است.

به گزارش ایرنا،راه‌اندازی پایلوت‌های کشت زعفران در شهرستان تکاب به منظور ترویج کشت گیاهان کم آب‌بر، نقاط تعیین شده به عنوان پتانسیل معیشت جایگزین، تاسیس دفتر مرکزی خانه توسعه تکاب و تشکیل کارگروه تخصصی تسهیل‌گری، برگزاری جلسات و گردهمایی‌های متعدد کارگروه تسهیل‌گری با کارآفرینان، افراد جویای کار و کشاورزان منطقه و برگزاری دوره‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای کوتاه‌مدت کشاورزی به صورت رایگان با هدف کارآفرینی و توانمندسازی در بخش کشاورزی و ارائه مدرک معتبر از سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان غربی در دوره‌های آموزشی برخی از اقدامات انجام شده در این زمینه است.

حفظ ۱۲ هزار اصله درخت با حذف قبوض کاغذی

وزیر نیرو با بیان اینکه با حذف قبوض کاغذی، ۱۲ هزار اصله درخت حفظ خواهد شد، گفت: با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، تابستان ۹۸ را بدون خاموشی سپری خواهیم کرد.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از صدا و سیما، رضا اردکانیان با در برنامه گفت و گوی ویژه خبری با بیان اینکه مؤسسان اتحادیه اقتصادی اوراسیا کشورهای فدراسیون روسیه، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و بلاروس با بازار حدود ۱۹۰ میلیون نفری هستند، افزود: حدود ۴۰ کشور هم در صف پیوستن به این اتحادیه هستند که تاکنون فقط ۲ کشور ایران و ویتنام پذیرفته شده اند.

وی با اشاره به اینکه فرایند این پیوستن، پیچیده و زمان بر بوده است، گفت: از پارسال که مسؤلیت کمیسیون مشترک اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه و ارمنستان به وزارت نیرو محول شد، مسائل را با کمک وزارت صنعت و معدن و تجارت و وزارت امور خارجه پیگیری کردیم و اجلاس و سفرهایی انجام و لایحه آن در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و تیر امسال قانون پیوستن جمهوری اسلامی ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا از سوی رئیس جمهور ابلاغ شد.

اردکانیان ادامه داد: بعد از ظهر چهارشنبه ششم شهریور در مسکو در محل دبیرخانه کمیسیون اتحادیه اقتصادی اوراسیا، یادداشت رسمی میان جمهوری اسلامی ایران و دبیر کل این اتحادیه مبادله و این موافقتنامه در مدت ۶۰ روز عملیاتی خواهد شد و ششم آبان به صورت رسمی وارد آن می شویم.

وی اضافه کرد: از نخستین آثار آن این است که ۸۶۴ قلم کالا از سوی دو طرف مشمول تجارت ترجیحی خواهد شد و این نخستین بار است که پس از پیروزی انقلاب در یک موافقتنامه اقتصادی منطقه ای به شکل فعال وارد می شویم.

اردکانیان ادامه داد: ۵۰۳ قلم کالا برای ما دارای تعرفه های ترجیحی است که می توانیم صادر کنیم و از این تعداد، تعرفه ۷۰ قلم صفر خواهد بود.

وزیر نیرو گفت: از مرزهای زمینی جمهوری ارمنستان و مرزهای آبی با فدراسیون روسیه و قزاقستان می توانیم کالاها و محصولات خود را در بازارهای آن جا عرضه کنیم و این موضوع نقش بسیار تعیین کننده دارد.

اردکانیان افزود: ارزش صادرات و واردات مجموع این کشورها حدود ۷۵۳ میلیارد دلار است و بازار بزرگی در انتظار ما خواهد بود.

وی اضافه کرد: سران این اتحادیه اقتصادی از آقای روحانی رئیس جمهور کشورمان برای شرکت در اجلاس بعدی دعوت کردند که به میزبانی نخست وزیر ارمنستان در اویل مهر در شهر « ایروان» برگزار خواهد شد.

اردکانیان افزود: انتظار داریم این موضوع که برای توسعه روابط اقتصادی منطقه ای موثر است فرصت های شغلی زیادی را در بخش های مختلف ایجاد کند.

وی ادامه داد: در آینده نزدیک از دبیرکل این اتحادیه اقتصادی برای حضور در کشورمان دعوت خواهیم کرد تا جلساتی را داشته باشیم.

وزیر نیرو در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه پارسال خشک ترین سال در ۵۰ سال اخیر و امسال یکی از ترسال ترین ها را تجربه کردیم، گفت: پارسال در اوج تابستان در کمبود برق و آب، برنامه ۰۹۸ را تدوین کردیم به این معنا که با فرض اینکه سال آبی ۹۷ و ۹۸ مانند قبل باشد تابستان ۹۸ را با خاموشی صفر سپری کنیم.

اردکانیان ادامه داد: حساب کردیم حدود ۸ هزار مگاوات کمبود تولید خواهیم داشت بنابراین برنامه ریزی کردیم ۵ هزار مگاوات تولید جدید برق و ۳ هزار مگاوات هم مدیریت مصرف داشته باشیم.

وی اضافه کرد: ۱۱ برنامه برای مدیریت این مصرف تدارک دیده شد تا عادت مصرفی را اصلاح کنیم و با انجام این کار، امسال ۱۵۰ هزار مگاوات ساعت انرژی بیشتری از پارسال به بخش صنعت دادیم.

اردکانیان با اشاره به اینکه با تغییر ساعات کار ادارات، استفاده آن ها از وسایل سرمایشی کمتر شد، افزود: از حدود ۲۳ هزار مگاوات توانی که صرف دستگاه های برودتی می کنیم ۴ هزار ۵۰۰ تا ۵ هزار مگاوات مربوط به سازمان های دولتی و نهادها است.

وزیر نیرو گفت: از محل این ۱۱ برنامه مدیریت مصرف توانستیم ۳ هزار و ۸۰۰ مگاوات اوج بار را کاهش دهیم.

وی با بیان اینکه علاوه بر آن طرح های توسعه را هم ادامه دادیم، افزود: از ابتدای انقلاب، صنعت برق رو به توسعه بود در آن زمان کل ظرفیت نصب شده ما کمتر از ۸ هزار مگاوات بود که اکنون این رقم به حدود ۸۲ هزار مگاوات رسیده است.

اردکانیان اضافه کرد: از اول انقلاب تا سال ۱۳۹۲ به طور متوسط هر سال حدود ۱۷۷۵ مگاوات ظرفیت نصب شده اضافه کردیم اما از سال ۱۳۹۲ تاکنون این رقم به حدود ۲۲۰۰ مگاوات در سال افزایش یافته است و در یکسال گذشته یعنی از مهر پارسال تا ۲۳ خرداد امسال توانستیم سه هزار و ۸۰۰ مگاوات در قالب ۱۵ واحد نیروگاهی به مدار بیاوریم که از این رقم حدود ۶۰۰ مگاوات، بهبود راندمان بود و این دستاورد بزرگی است ضمن اینکه امسال صادرات انرژی را افزایش دادیم.

وزیر نیرو گفت: پارسال حدود ۲ و نیم میلیارد کیلو وات ساعت در ۵ ماهه اول سال ۱۳۹۷ انرژی صادر کردیم و در ۵ ماهه اول امسال این رقم به ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون کیلو وات ساعت افزایش یافت.

وی افزود: با همه همسایگان، امکان تبادل انرژی داریم و از طریق آن ها می توانیم با دیگر کشورها ارتباطمان را برقرار کنیم.

اردکانیان اضافه کرد: زمانی که خودمان به انرژی نیاز داشته باشیم اولویت با تامین نیاز داخلی ماست و صادرات پارسال و امسال در زمان هایی انجام شد که اوج بار مصرف نبود.

وی گفت: در ۱۰ سال گذشته به طور متوسط، هر سال اوج بار نسبت به سال قبل پنج و بیست و دو صدم درصد افزایش داشته است.

اردکانیان افزود: پارسال با آغاز برنامه مدیریت مصرف توانستیم این رقم را به دو و ۹۸ صدم درصد کاهش دهیم و امسال رشد بار نسبت به پارسال از یک درصد تجاوز نکرده است.

وزیر نیرو در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه به مردم اطمینان می دهم در زمینه حذف قبض کاغذی مشکلی ایجاد نخواهد شد، گفت: با حذف قبض کاغذی، ۱۲ هزار اصله درخت حفظ خواهد شد. البته قرائت کنتور برق را همچنان خواهیم داشت بنابراین اشتغال کارکنان این زمینه حفظ می شود

پیشرفت برنامه نجات شمشادهای هیرکانی مورد تاکید قرار گرفت

پیشرفت برنامه نجات شمشادهای هیرکانی با حضور معاونان سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور بررسی شد و با توجه به اهمیت موضوع، پیشرفت اجرای برنامه‌ها در این زمینه مورد تاکید قرار گرفت.

به گزارش زیست آنلاین و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، در جلسه مشورتی که با حضور حمید ظهرابی معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست و بهمن افراسیابی معاون حفاظت و امور اراضی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور برگزار شد، به دلیل همجواری رویشگاه‌های تحت مدیریت دو سازمان، بر ضرورت اقدامات اجرایی مشترک و هم‌راستا برای کنترل موثرتر آفات شمشاد هیرکانی تاکید شد.
شمشاد هیرکانی با نام علمی Buxus hycana Poark، درختی همیشه سبز و بومی جنگل‌های هیرکانی در شمال ایران است که بر اساس منابع موجود در کشور، یکی از گونه‌های گیاهی در معرض خطر انقراض کشور معرفی شده است. طی سال‌های اخیر بیماری با عنوان «بلایت» یا «سوختگی شمشاد» که توسط قارچ Cylindrocladium buxicola ایجاد می‌شود و همچنین آفت شب پره شمشاد با نامCydalima perspectalis باعث آلودگی این گونه شده و تعداد زیادی از پایه‌های این گیاه ارزشمند را در جنگل‌های هیرکانی در معرض نابودی قرار داده است.
بر اساس مصوبات این جلسه، تشکیل کارگروه ستادی ویژه منابع طبیعی و محیط زیست برای بررسی معضلات و مشکلات این گونه از جمله آفات و بیماری‌های گیاهی، تخریب و تصرف اراضی و آتش سوزی در اولویت قرار گرفت.
علاوه بر این مقرر شد تا به منظور تسریع مقابله با آفات شمشاد، تهیه نقشه‌های پراکنش و پهنه‌بندی شمشاد در جنگل‌های هیرکانی در دستور کار ادارات کل حفاظت محیط زیست استان‌های شمالی قرار گیرد و به منظور همکاری و استفاده از پتانسیل علمی و اجرایی، نمایندگان ادارات کل منابع طبیعی استان‌ها نیز در کارگروه‌های استانی حضور داشته باشند.
همچنین با توجه به اینکه مقابله‌ موثر با آفت شب‌پره شمشادی مستلزم همکاری دستگاه‌های مختلف به ویژه در سطح استانی است، در این جلسه مقرر شد کارگروه ویژه‌ای به این منظور تشکیل شود.
به گزارش ایرنا، در این نشست نمایندگان ادارات کل حفاظت محیط زیست استان‌های گیلان، مازندران و گلستان گزارش‌های مختصری از وضعیت رویشگاه‌های شمشاد در مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست ارائه کردند. همچنین مسئولان و نمایندگان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری نیز در خصوص فعالیت‌های صورت گرفته از کنترل و مهار آفات موجود در کشور و برنامه‌های در دست اجرای این سازمان گزارشی را ارائه دادند.

طرح یک مدرسه استرالیایی برای کاهش تولید زباله

مسئولان یک مدرسه استرالیایی در اقدامی استراتژیک با هدف به صفر رساندن تولید زباله‌ در این مدرسه به جمع‌آوری سطل‌های زباله پرداخته و به دانش‌آموزان نیز اعلام کرده‌اند که از این پس باید زباله‌های خود را همراهشان به خانه ببرند.

به گزارش زیست آنلاین، کالج دخترانه ملبورن امیدوار است که این برنامه خانواده‌ها را ترغیب کند تا هنگام بسته‌بندی اغذیه فرزندانشان برای ساعات حضور در مدرسه با در نظر گرفتن بسته‌بندی‌های پایدارتر در نهایت انتخاب‌های عاقلانه‌تر و سازگار با محیط زیست داشته باشند.

به گفته مدیر این مدرسه این ایده توسط گروهی از دانش‌آموزان که بخشی از گروه پایداری مدرسه هستند، ارائه شده است. این گروه از دانش‌آموزان به سرپرستی دو نفر از کارمندان ارشد این مدرسه نزدیک به یک سال است که روی این طرح کار می‌کنند.

مدیر این مدرسه با بیان این که معتقد است اقدامات یک مدرسه برای آموزش، برقراری ارتباط، استفاده مجدد، بازیافت و تغییر کاربری یک وسیله نه تنها برای خانواده‌های این دانش‌آموزان بلکه برای کل جامعه تاثیری چشمگیر دارد، اظهار داشت: زمانی که این دانش‌آموزان طرح خود را به من ارائه کردند، مراحل اجرایی و رویکرد بسیار مفصلی را در مورد آنچه که گامی بسیار بزرگ محسوب می‌شود، مشخص کرده بودند.

دانش‌آموزان کالج دخترانه ملبورن به طور روزانه بازرسی‌های غذایی غیر اجباری را انجام می‌دهند که طی آن دانش‌آموزانی که از بسته‌بندی‌های قابل استفاده مجدد استفاده می‌کنند، نشانه‌هایی می‌گیرند که می‌توانند با ارائه آن‌ها جوایزی دریافت کنند.

به گزارش ایسنا، در حالی که سطل‌های زباله از کلاس‌های این مدرسه حذف شده و ایستگاه‌های بازیافت و گزینه‌های کمپوست جایگزین آن‌ها می‌شود، تنها چند سطل زباله از جمله سطل‌های سرویس‌های بهداشتی و یک سطل زباله بزرگ برای اقلام بزرگی که دانش‌آموزان برای حمل آن‌ها به خانه با مشکل مواجه می‌شوند، در این مدرسه باقی می‌ماند.

بنا بر گزارش فاکس‌نیوز، مدیر مدرسه در نامه‌ای به والدین دانش‌آموزان این مدرسه اعلام کرده که این طرح با هدف به صفر رساندن زباله‌های تولیدی این مدرسه تا سال ۲۰۲۰ میلادی که به طور گسترده‌ای اثرات زیست محیطی را کاهش می‌دهد، اجرایی می‌شود.

احتمال تغییرات آب‌وهوایی جهان در اثر آتش‌سوزی جنگل‌های آمازون

یک پیشکسوت علم هواشناسی با اشاره به نقش موثر جنگل‌های آمازون در تنظیم وضعیت آب ‌وهوایی گفت: اگر آتش‌سوزی این جنگل‌ها به سرعت مهار نشود، شاهد تغییرات آب و هوایی زیادی در اروپا و خاورمیانه خواهیم بود.

به گزارش زیست آنلاین، پروفسور حسین اردکانی پیشکسوت علم هواشناسی ، به تشریح وضعیت آتش‌سوزی جنگل‌های آمازون و اثرات آن بر جهان پرداخت و گفت: جنگل‌های آمازون به عنوان تنظیم کننده وضعیت هوای زمین شناخته شده‌اند و تحقیقات بسیار زیادی در دنیا درباره عملکرد آن انجام شده است.

اردکانی با اشاره به مدل‌های عددی هواشناسی که توسط دانشمندان بزرگ جهان تهیه شده و براساس آن با افزایش جنگل‌زدایی در هر منطقه از جهان، تغییرات خاصی در جریان کلی جو به عنوان تنظیم کننده جوی در سطح جهانی انجام می‌گیرد، توضیح داد:‌در مدل‌های جدیدی که توسط پژوهشگران معروفی انجام شده اگر این آتش‌سوزی عظیم به زودی مهار نشود می‌تواند اثرات و تغییرات مهمی را در نیمکره شمالی حتی نیمکره جنوبی زمین ایجاد کند.

اردکانی خاطرنشان کرد:‌در حال حاضر که جت استریم‌های ستون‌های فوقانی جو در دو سال اخیر شکل مارپیچی بیشتری را به خود گرفته‌اند می‌توانند اثرات غیرعادی دیگری هم ایجاد کنند ولی هنوز نتیجه این مدل‌ها با این تغییرات فاحش به دست ما نرسیده است.

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد اگر این حادثه ادامه یابد امسال شاهد تغییرات آب و هوایی زیادی در اروپا و خاورمیانه باشیم. حتی پیش بینی شده است که با این رخداد بارندگی‌های ایالات مرکزی آمریکا که همیشه از دیگر مناطق بیشتر بوده است،‌ کاهش چشمگیری را داشته باشد.

این پیشکسوت علم هواشناسی اظهار داشت: این تغییرات در کشورهای اروپایی به خصوص انگلستان نیز دور از ذهن نیست.

اردکانی معتقد است: اگر این حادثه ادامه یابد حالت مارپیچی قطبی (meandering)جت استریم‌های طبقه دوم جو دستخوش تغییرات زیادی خواهد و به احتمال زیاد ممکن است تاوه قطبی طبقه دوم جو (strastosphering polar vortex) شکسته شود و نیمی از آن در اروپای شرقی و منطقه اوراسیا و ایران تاثیر گذاشته که پیامد آن یک دوره هوایی سرد همراه با ریزش برف‌های نسبتا سنگین و یا یک ناهنجاری شدید در یک پریود زمانی 20 تا 25 روزه (15 دی تا 20 بهمن) باشند.

وی خاطرنشان کرد: این شرایط اروپای شرقی،‌ اوراسیا و قسمتی از ایران را در برمی‌گیرد.

به گزارش فارس، این پیشکسوت علم هواشناسی با اشاره به اینکه این حادثه با گذشت زمان بیشتر قابل رصد و تحقیق است، گفت: مسلما در دو الی سه هفته پس از این حادثه پیش‌بینی‌ها واطلاع‌رسانی‌ها دقیق‌تر خواهد بود.

تیشه‌ به ریشه جنگل نزنیم

هر روز در سایه بی‌توجهی و غفلت انسان‌ها، درختان بسیاری در جنگل‌های زاگرس نابود و به خاکستر تبدیل می‌شوند.

به گزارش زیست آنلاین، واقعیت‌های موجود نشان‌دهنده تخریب منابع طبیعی در کل کشور و از جمله جنگل‌های زاگرس است.

بر اساس آخرین آمارهای رسمی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور بیش از یک میلیون و ۴۳۰ هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس کشور دچار خشکیدگی، آفت و تخریب شده است.

زاگرس بزرگترین ناحیه رویشی و جنگلی کشور با وسعت بیش از ۶ میلیون هکتار، ۴۱.۹ درصد جنگل‌های کشور را به خود اختصاص داده است.

تغییرات اقلیمی، گسترش آفت و بیماری، خشکسالی، سدسازی، معدن‌کاوی، چرای بی‌رویه دام، آتش‌سوزی، هجوم ریزگردها و اجرای طرح‌های عمرانی از مهمترین عوامل تهدید و تخریب جنگل‌های زاگرس به شمار می‌آید و با وجود برنامه‌هایی که تاکنون برای حفظ و احیای این جنگل‌ها اجرا شده اما حال این جنگل‌ها خوب نیست و ضروری است تا راهکارهای موثرتری تدوین و اجرا شود.

جنگل‌های زاگرس در کشور از ناحیه سردشت آذربایجان غربی تا فیروزآباد فارس امتداد دارد، گونه گیاهی بیشتر این جنگل‌ها بلوط ایرانی است اما سایر گونه‌ها نظیر بنه، بادام، کیکم و گلابی وحشی نیز در این ناحیه رویش دارد.

جنگل‌های زاگرس با توجه به زادآوری محدود و پایین، اکوسیستمی شکننده دارد از همین رو جزو جنگل‌های حفاظتی و حمایتی قرار گرفته است.

حفاظت آب و خاک، کارکردهای مهم جنگل‌های زاگرس است که با توجه به غالب بودن آب و هوای خشک و نیمه‌خشک در کشور از اهمیتی انکارنشدنی برخوردار است.

وجود پوشش گیاهی مرتعی و جنگلی و باران‌های مناسب باعث شده تا زاگرس با تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و منشاء قرار گرفتن بسیاری از رودخانه‌های بزرگ و کوچک و چشمه‌ها با ایفای نقش اساسی و راهبردی حدود ۴۰ درصد آب کشور را تامین کند؛ آنچنانکه هر نوع سرمایه‌گذاری حفاظتی و احیایی را توجیه‌پذیر می‌کند.

بدیهی است که بدون پوشش گیاهی مناسب، زاگرس نه تنها نمی‌تواند چنین نقشی را ایفا کند بلکه با وقوع بارش‌های سیل‌آسا دچار فرسایش شدید خاک و از بین رفتن منابع آب و خاک می‌شود و در پی آن خسارت‌های اقتصادی بسیاری به بار می‌آید بطوریکه در سیلاب بهار امسال شاهد وقوع چنین رخداد ناگواری بودیم.

بخشی از جنگل‌های زاگرس نیز در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد که طی سه دهه اخیر ۳۰ هزار هکتار از این عرصه‌ها، سطح جنگل‌های زاگرس این استان از ۳۴۰ هزار هکتار به ۳۱۵ هزار هکتار کاهش یافته است.

اما در میان ۷۰ عاملی که به عنوان عامل تخریب جنگل‌های زاگرس شناخته می‌شود، عامل انسانی نقش مهمتری دارد.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری در همین رابطه گفت: عامل ۹۵ درصد تخریب‌های صورت گرفته در پوشش گیاهی استان عامل انسانی است.

حسن جهانبازی افزود: وابستگی مردم به جنگل و مرتع، زراعت، چرای بیش از حد دام، قطع درخت برای سودجویی و رشد پدیده قاچاق چوب و زغال، توسعه فعالیت‌های عمرانی و آتش‌سوزی‌های عمدی از جمله علل انسانی تخریب جنگل‌ها و مراتع به شمار می‌رود.

به گفته وی، سهم عوامل طبیعی همچون صاعقه، آتش‌سوزی طبیعی و خشکیدگی‌های ناشی از تغییر اقلیم در تخریب‌های صورت گرفته بسیار ناچیز است و تنها ۵ درصد را به خود اختصاص داده است.

جهانبازی تصریح کرد: طبق تحقیقات انجام گرفته می‌توان گفت که حوزه منابع طبیعی و محیط زیست استان طی سال‌های اخیر گرفتار تخریب کمی و کیفی بوده و البته آثار و پیامدهای تخریب کیفی بسیار بیشتر از تخریب کمی است.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری با اشاره به تخریب کیفی پوشش گیاهی استان، تصریح کرد: در سال‌های دور در جنگل‌های استان، بوم‌سازگان یا اکوسیستم متنوعی داشتیم و انواع گونه‌های درختی و درختچه‌ای در جنگل‌های استان وجود داشته اما غنای گونه‌ای این جنگل‌ها در چند دهه اخیر بسیار کمتر از گذشته شده است.

جهانبازی ، با بیان اینکه در گذشته یک هزار و ۴۰۰ گونه گیاهی در مراتع و ۸۰ گونه درختی و درختچه‌ای در جنگل‌های استان شناسایی و به ثبت رسیده است، افزود: در حال حاضر اگر چه به سبب نبود سیستم‌های پیشرفته پایش نمی‌توان به طور دقیق آماری از انقراض این گونه‌ها را اعلام کرد اما بسیاری از این گونه‌ها از بین رفته است.

وی ادامه داد: همچنین جنگل‌های استان به شدت از تخریب تاج پوشش رنج می‌برند بطوری که در گذشته درصد تاج پوشش جنگل‌ها به ۵۰ درصد می‌رسید اما با تخریب‌های صورت گرفته تراکم تاج پوشش جنگل‌ها به ۵ درصد کاهش یافته است.

رئیس دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهرکرد نیز با تاکید بر این موضوع که حال جنگل‌های زاگرس خوب نیست، اظهار داشت: روند تخریب جنگل‌ها اگرچه در زمان حال نیز ما را با چالش‌های بسیاری مواجه کرده اما اگر این روند تداوم داشته باشد در آینده با فاجعه روبرو خواهیم شد.

عطاء‌الله ابراهیمی، وقوع سیلاب‌های اخیر را از مهمترین پیامدهای تخریب جنگل‌های زاگرس عنوان کرد و افزود: نتیجه مطالعات انجام در دانشگاه شهرکرد گویای این است که اگر سطح جنگل‌ها تاج پوششی کمتر از ۱۰ درصد داشته باشند، ۵۵ درصد بارش‌هایی که در این مناطق رخ می‌دهد به شکل رواناب خارج می‌شوند اما چنانچه تاج پوشش درختان ۵۰ درصد باشد میزان خروج رواناب‌ها به ۱۷ درصد کاهش می‌یابد.

وی تصریح کرد: طبق این تحقیقات باید اعلام کرد هم اینک که درصد تاج پوشش جنگل‌های این استان به ۵ درصدرسیده است پس بخش بسیار زیادی از بارش‌ها به شکل رواناب خارج می‌شود که سیلاب‌های اخیر نمونه بارز این پیامد است.

ابراهیمی با اشاره به نقش پوشش گیاهی در تعادل‌بخشی به منابع آب زیرزمینی، اظهار داشت: مطالعات انجام گرفته نشانگر آن است که یک جنگل تنک در یک بارش متوسط ۱۰۵ مترمکعب آب را ذخیره می‌کند، یک جنگل نیمه انبوه ۱۵۰ مترمکعب و یک جنگل انبوه ۱۸۸ مترمکعب آب را می‌توان در خود ذخیره کند.

وی تصریح کرد: از همین رو اگر بخواهیم در بخش مقابله با خشکسالی از یک سو و از سوی دیگر در مهار سیلاب‌ها و رواناب‌ها موفق عمل کنیم چاره‌ای جز توجه به پوشش گیاهی و محیط‌های طبیعی اطراف خود نداریم؛ این موضوعی است که در سال‌های گذشته مورد غفلت و کم‌توجهی قرار گرفته و تبعات آن را نیز شاهد هستیم.

ابراهمیی با اشاره به نقش جنگل‌های زاگرس در توسعه پایدار منطقه، اظهار داشت: منابع طبیعی هر جامعه ثروت آن منطقه به شمار می‌رود و جنگلهای زاگرس نیز با توجه به نقش مهمی در که حفظ منابع آب و خاک دارند می‌توان از آن در مسیر توسعه پایدار بهره‌گیری کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد ادامه داد: ضرورت این موضوع سبب شد تا دانشگاه شهرکرد همایش ملی منابع طبیعی و توسعه پایدار در زاگرس را پایه‌گذاری کند که نخستین همایش در سال ۹۵ برگزار شد و این رویدادعلمی برای دومین بار در شهریورماه امسال برگزار می‌شود.

ابراهیمی افزود: آبخیزداری و توسعه پایدار در زاگرس، جنگل‌داری و توسعه پایدار در زاگرس، مرتع‌داری و توسعه پایدار در زاگرس ، محیط زیست و توسعه پایدار در زاگرس و شیلات و توسعه پایدار زاگرس با محوریت سیلاب از جمله محورهای این همایش به شمار می رود.

به گفته وی این همایش با یک رویکرد علمی، فرهنگی تلاش دارد تا ضمن شناسایی تهدیدهای این حوزه، بستر لازم را برای حراست و حفاظت بیش از پیش زاگرس فراهم کند.

رئیس همایش ملی منابع طبیعی و توسعه پایدار در زاگرس از دریافت ۲۳۰ مقاله ارسالی به دبیرخانه این همایش خبر داد و گفت: از این تعداد۱۹۵ مقاله پذیرفته شده است و ۲۴ مقاله به صورت شفاهی در روزهای برگزاری همایش ارائه می‌شود.

ابراهیمی خاطرنشان کرد: محور این همایش بر دو موضوع خشکیدگی گونه‌های گیاهی و سیلاب و پیامدهای آن بر منطقه معطوف شده است.

وی همچنین به نقش مردم به عنوان عنصر اصلی و تعیین‌کننده در حفاظت از جنگل‌های زاگرس اشاره کرد و گفت: فراهم کردن بستر تعامل مردم با مسئولان در حفاظت از زاگرس از دیگر رویکردهای اصلی این همایش به شمار می‌رود.

ابراهیمی افزود: زیست فرهنگی زاگرس‌نشینان نیز از دیگر موضوعاتی که در این همایش به آن پرداخته می‌شود به طوریکه تلاش می‌شود با اجرای برنامه‌های فرهنگی حفاظت از منابع طبیعی را عمومی‌سازی کنیم.

نباید فراموش کرد حفظ و نگهداری منابع طبیعی یک وظیفه ملی محسوب می‌شود و کوتاهی در آن امری نابخشودنی است از این رو، علاوه بر اینکه مردم بیش از پیش مراقب محیط طبیعی و منابع جنگلی اطراف خود باشند، حفاظت از این منابع ارزشمند را به عنوان یک مطالبه جدی از مسئولان طلب کنند.

به گزارش ایرنا، پوشش گیاهی، مراتع، جنگل‌ها و فضای سبز در هر کشوری جزو سرمایه‌ها و ثروت آن جامعه به حساب می‌آید و حفاظت از این گنجینه ارزشمند در توسعه و آبادانی کشور نقش مهمی ایفا می‌کند. این منابع طبیعی اهمیت زیادی در فرایند توسعه اقتصادی کشور دارد تا آنجا که کارشناسان اقتصادی معتقدند این فرایند نقش موثری در اقتصاد مقاومتی کشور ایفا می‌کند.

طرح پایش تنوع زیستی کشور تدوین شد

معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: این سازمان بر اساس بند الف ذیل ماده ۲ و مفاد ماده 38 قانون برنامه ششم توسعه که بر ضرورت پایش اجزای تنوع زیستی کشور تاکید دارند، طرح پایش تنوع زیستی کشور را تدوین کرده است.

به گزارش زیست آنلاین و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، حمید ظهرابی با اعلام این خبر افزود: بررسی و شناسایی کمی و کیفی فون و فلور (پوشش جانوری و گیاهی کشور)، تعیین ظرفیت برد و بررسی روند تغییرات آن در چند دهه اخیر و چشم‌انداز آتی آن، پایش گونه‌های شاخص حیات‌ وحش با روش‌های روزآمد و فناوری‌های نوین، بررسی و تعیین شاخص‌های پایداری محیط زیست طبیعی کشور و برنامه‌ریزی برای بهبود کمی و کیفی شاخص‌ها، هدایت مدیریت بهره‌برداری‌ها از منابع طبیعی تجدیدپذیر بر اساس ضوابط و استانداردهای محیط زیستی و توسعه پایدار و پایش و نظارت مستمر بر مدیریت حیات‌وحش و تنوع زیستی کشور از جمله اهداف این طرح گسترده است.

وی افزود: علاوه بر این، تدوین ضوابط و معیارهای بهره‌برداری از اجزاء (زنده و غیرزنده) محیط زیست طبیعی و تنوع‌زیستی، پایش زیست بوم‌های جنگلی (هیرکانی، زاگرسی و حرا ) در کشور، پایش زیست بوم‌های مرتعی کشور، پایش فرسایش خاک و کانون‌های بحرانی گرد و غبار و در نهایت بررسی نقاط قوت و ضعف و توان‌ها و محدودیت‌ها برای مدیریت خردمندانه تنوع زیستی نیز از دیگر اهداف این طرح است.

معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: تمام اعتبار پیش‌بینی شده برای این طرح طی پنج سال، معادل 121 میلیارد و 970 میلیون تومان است که امیدوارم همکارانمان در دولت و مجلس شورای اسلامی با تخصیص اعتبار سالانه به انجام این طرح کمک کنند.

وی افزود: پایش و حفاظت موثر تنوع زیستی کشور، در واقع حفظ زیرساخت‌های حیاتی و اقتصادی کشور است چرا که این ذخایر ارزشمند، نقشی پنهان اما اساسی در سلامت جامعه و پویایی اقتصاد بر عهده دارند.

ظهرابی گفت: مثلا در واقعه سیل که فروردین امسال رخ داد، همه دیدیم که تالاب‌های طبیعی چگونه باعث کاهش خسارت‌ها شدند و هرجا که دست‌اندازی‌ها به عرصه‌های طبیعی و تخریب زیست بوم‌ها وجود داشت، خسارت‌ها چند برابر شده بود.

به گزارش ایرنا، وی در پایان تاکید کرد: هرگونه صرف هزینه برای حفظ تنوع زیستی در واقع سرمایه‌گذاری برای سلامتی و پایداری اقتصاد است.