استفاده از کاغذ وارداتی که اخیراً کیفیت آن نیز افت کرده است سبب شده مطبوعات محلی اردبیل با هزینه‌های سرسام‌آور چاپ مواجه شوند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردبیل، گفته می‌شود رسانه رکن چهارم دمکراسی است و تعداد روزنامه و نشریه چاپ شده در یک منطقه جغرافیایی به نوعی گویای میزان توسعه یافتگی آن محسوب می‌شود. به ویژه اگر تجدید چاپ به دلیل تقاضای مردم باشد.اما مطبوعات اردبیل چقدر به این تعاریف فریبنده نزدیک شده است؟؟؟
وضعیت نشر و چاپ مطبوعات در اردبیل به حدی با مشکل مواجه است که تعداد کثیری از نشریات عطای تولید را به لقایش بخشیده اند و یا به صورت منظم نسبت به چاپ اقدام نمی‌کنند. برخی قادر به افزایش تعداد صفحات خود نیستند و برخی معتقدند از چاپ نشریه دچار خسران می‌شوند و حتی پولی از جیب هم هزینه می‌کنند.
قوانین حمایتی از چاپ به زیان نشریات نوپا است
بخش مهم معضلات که کمی از محدوده استان فراتر رفته و شامل حال تمامی مطبوعات می‌شود، قوانین حمایتی است.
مطابق قوانین« نشریاتی که از 18 دی ماه سال 1396 به بعد مجوز گرفته‌اند و نیز نشریاتی که از 22 مهرماه سال 1397 تغییر وضعیت داده و به روزنامه سراسری تبدیل می شوند، پس از گذشت سه سال با نظم انتشار مورد قبول، می‌توانند درخواست خود جهت انتشار آگهی‌های دولتی را از طریق سامانه جامع رسانه‌های کشور ارائه دهند.»
همچنین در بند 18 دستور العمل توزیع یارانه مطبوعات آمده است: «کلیه نشریات تازه منتشرشده پس از انتشار تعداد مشخصی از شماره‌های نشریه، به شرح زیر مشمول دریافت یارانه خواهند شد:روزنامه: از شماره 150 به بعد- هفته‌نامه: از شماره 25 به بعد- ماهنامه: از شماره 6 به بعد- فصلنامه: از شماره 2 به بعد.»
به تعبیر مدیر مسئول روزنامه برای اردبیل این قوانین اجحافی به مطبوعات نوپا است. به ویژه در استان‌های محروم و مرزی لازم است استثنایی به مطبوعات نوپا در نظر گرفته شود اما در عمل می‌بینیم که مطابق قوانین حمایت از نشریات بنیه دار به مراتب بیشتر است.
حبیب یزدانی تاکید کرد: این شرایط موجب شده بسیاری از مناطق صاحب روزنامه و نشریه پایدار نباشند و برخی نشریات بعد از چند شماره قادر به تامین هزینه‌ها نبوده و از چاپ صرف نظر کنند.
وی افزود: از سویی نبود چاپ رول در اردبیل یک دغدغه جدی است و کاغذ و مرکبی که در چاپ خانه‌ها مصرف می‌شود، کیفیت سابق را ندارد.
فعال مطبوعاتی با تاکید به اینکه در ظاهر گفته می‌شود کاغذ اندونزی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما در عمل کاغذها اندونزی نیست، اضافه کرد: هم در کاغذ روزنامه و هم در مرکب با افت مواجه هستیم و از سویی هزینه چاپ افزایش یافته است.
از راه اندازی چاپ خانه رول حمایت نکردند
موضوع نبود چاپ رول موجب شده تا اردبیل سال‌ها مانع بزرگی برای برخورداری از روزنامه داشته باشد.
این در حالی است که مدیر چاپخانه آریتان در اردبیل گفت: زمانی یکی از استانداران اعلام می‌کرد که حاضر به حمایت از سرمایه گذار چاپ رول است اما بعد از اینکه اعلام آمادگی کردیم حمایت نکردند و اظهارات ایشان در حد حرف بود.
شهروز گلدوست تصریح کرد: بنده 21 سال است در حوزه چاپ فعالیت دارم و موضوع کیفیت و هزینه چاپ همچنان در اردبیل دغدغه جدی است. تا جایی که نبود چاپ رول موجب شده تا یک نشریه از چاپ خانه‌های تهران و تبریز استفاده کند و این در حالی است که در استان توانمندی راه‌اندازی چاپ رول وجود دارد.
وی با بیان اینکه تامین کاغذ، مرکب و زینگ نیز در اردبیل به معضل جدی تبدیل شده است، افزود: در حالی که در استان‌های دیگر این معضل را حل و فصل کرده‌اند، در اردبیل کاغذ و زینگ سهمیه در بازار آزاد و استان همسایه به فروش می‌رسد.
مدیر چاپخانه آریتان متذکر شد: در تهران با نامه نگاری کاغذ یارانه‌ای تامین می‌کنند اما در اردبیل کاغذی که به قطع 35 در 50 تخصیص می‌یابد،کوچک‌تر است و عملا کارایی ندارد و هیچ کس هم نظارتی به این موضوع ندارد.
گلدوست با اذعان به ضعف نظارت بر تامین کاغذ یارانه‌ای گفت: در حال حاضر تمامی مطبوعات محلی روی کاغذهای وارداتی بدون یارانه چاپ می‌شود.در حالی که اگر چاپ رول در استان دایر بود هم از یارانه برخوردار بوده و هم در هر نوبت می‌توانستیم دو نشریه همزمان به چاپ برسانیم که هزینه چاپ را برای مطبوعات نصف می‌کرد.
وی افزود: بنده در مقعطی پیشنهاد کردم که تعاونی با حضور شعرا، نویسندگان و روزنامه نگاران تشکیل شده و چاپخانه رول دایر شود اما هیچ حمایتی ندیدم.
کاغذهای یارانه‌ای قابل استفاده نیست
در عین حال مدیر خانه مطبوعات استان اردبیل با اشاره به فعالیت بالغ بر 140 نشریه در استان گفت: یارانه کاغذ به گروهی از نشریات مطابق ضوابط اختصاص می‌یابد و در حال حاضر به صورت سهمیه کاغذ است.
حبیب احمدی افزود: نه تنها کاغذ سهمیه با کیفیتی که عنوان می‌شود تطابق ندارد بلکه به جای اندونزی، کاغذ هندی وارد بازار شده که با قطع مورد نیاز مطبوعات همخوان نیست و کاغذ اندونزی که همان کاغذ تحریر مطبوعات قلمداد می‌شود تخصیص نمی‌یابد.
وی گفت: برخی نشریات به دلیل کیفیت پایین از کاغذ سهمیه استفاده نمی‌کنند و با کاغذ دیگربا پرداخت هزینه مبادله می‌شود.
وی افزود: هر چند هر فردی که نسبت به چاپ نشریه مجوز درخواست می‌کند تا چند سال اذعان می‌کند که توان چاپ نشریه را دارد اما این خود اظهاری به نوعی سلب حق استفاده از یارانه کاغذ است.
این اظهارات در حالی است که مطابق قوانین، مطبوعات باید در قطعی که مجوز دریافت کرده اند چاپ شوند و قطع یک نشریه تا زمانی که در مجوز آن اصلاحیه‌ای اعمال نشود، قابل تغییر نیست.
از سویی اظهارات شعارزده مسئولان در تولید کاغذ از زباله خشک در اردبیل روی زمین مانده و این سوال را به وجود آورده که آیا ما در تولید یک برگ کاغذ ناتوان هستیم و آیا بهتر نیست در سال جهش تولید حداقل به این دغدغه چند ساله تدبیری کرد؟
اجاره دادن نشریه و خلاص شدن از هزینه‌های کمر شکن
با وجود اینکه هر فردی برای برخورداری از نشریه در سامانه جامع خبرنگاران کشور هویت خود را معرفی کرده و امتیاز آن را دریافت م کند، هزینه های سرسام آور از یک سو و ورود افراد فاقد تخصص از سوی دیگر موجب شده تا پدیده نشریه‌های اجاره ای در اردبیل به آفت جدی تبدیل شود.
در این میان افرادی که خود صاحب امتیاز نبوده و صرفا خبرنگار هستند ، طی توافق با صاحبان امتیاز و مدیران مسئول که برخی هیچ سابقه فعالیت رسانه‌ای ندارند و صرفا مجوز نشر دریافت کرده‌اند نسبت به اجاره نشریه خود اقدام می‌کنند.
این اجاره‌ها با پرداخت هزینه‌های ماهانه به مدیر مسئول و کناره گیری وی از امور مدیریتی نشریه همراه است و به نوعی منجر به خلاص شدن از زحمت چاپ و تولید مطلب و هزینه‌های کمرشکن نیز می شود.
متاسفانه نه تنها پایشی در خصوص نشریات اجاره‌ای در استان انجام نشده و دستگاه های ناظر توجهی به عواقب سوء آن ندارند، بلکه این آفت رو به افزایش بوده و مدیر مسئول و صاحب امتیاز در حد یک نام باقی می‌ماند. نه از تولید محتوا مطلع است و نه در آن مداخله دارد.
در واقع به دلیل کثرت مجوزهای صادره در بخش مطبوعات مکتوب، افراد بسیاری صرفا با هدف برخورداری از یک نشریه نسبت به دریافت امتیاز اقدام می‌کنند اما در عمل توان علمی و فنی در این حوزه نداشته و با واگذاری نشریه خود در ابتدای راه نسبت به مسئولیت‌های تولید محتوا شانه خالی می کنند.
می‌توان با یک حساب سرانگشتی متوجه شد که ناتوانی در مدیریت هزینه‌های چاپ و تامین نیاز مطبوعات چه عواقبی در برداشته و چقدر در افت کیفی نشریات نقش ایفا می‌کند.
این در حالی است که به اذعان مدیر چاپخانه آریتان که یکی از چاپخانه‌های فعال در عرصه نشر مطبوعات محلی است، کیفیت مطبوعات در اردبیل قابل قبول نیست.
گلدوست تصریح کرد: به ندرت نشریات هزینه‌های خود را به موقع و نقد پرداخت می‌کنند و واقعیت این است که خیلی‌ها تخصص این کار را ندارند. به سادگی می‌توان از محتوای مطالب که اغلب کپی برداری است این موضوع را مشاهده کرد.
کارشناس ارشد روزنامه نگاری تاکید کرد: هم در بحث گرافیک هم در تولید محتوا با مشکل مواجه هستیم. ممکن است گروهی تیمی تشکیل دهند که خوب فعالیت کنند اما بعد از مدتی به دلیل عدم حمایت و هزینه های بالا کناره گیری می‌کنند.
به نظر می‌رسد روند صدور مجوز برای نشریه همچنان ادامه دارد. سیل عظیمی از نشریات بدون پایش فعالیت آن و در کل فلسفه وجودی آن موجب شده تا هم هزینه‌های چاپ در کشور افزایش یافته و هم هر فرد مجوز داری خود را صاحب حق برای برخورداری از مواهب نشریه بداند در حالی که حتی قادر به تولید محتوای نشریه خود نیست.
