وعده‌های کاغذی سدی برای عبور از بحران کاغذ
حدود سه سال است قیمت بالای کاغذ بلای جان صنعت نشر و ناشران شده؛ ناشرانی که این روز‌ها صورت خود را با سیلی سرخ نگه می‌دارند. این روز‌ها خبر‌ها از وضعیت بحرانی کتاب و کاغذ زیاد است؛ گویا وعده‌های کاغذی مسؤولان، بحران کاغذ را حل نکرده است.
از اواخر سال ۹۶ و سال ۹۷، از سال‌های پر تنش برای حوزه نشر بود به گونه‌ای که روز به روز خبر‌های ناخوش قیمت کاغذ بازار کتاب را ملتهب‌تر می‌کرد.
برای رهایی از این بحران هم راه‌هایی پیشنهاد می‌شد؛ روزی برای کاغذ ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی اختصاص داده و روزی دیگر تصمیم به لغو آن گرفته می‌شد.
اختصاص ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی به کاغذ می‌توانست واردات کاغذ را بیشتر کند و در نتیجه کمبود کاغذ در کشور جبران می‌شد، اما نبود نظارت بر واردات و عملکرد واردکنندگان از سوی وزارت صمت، سبب شد کاغذ در انبار محتکران انباشته شود و با قیمت‌هایی هنگفت به دست ناشران برسد؛ حتی در این روز‌ها تبعیض در عرضه کاغذ وارداتی، ناشران را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شاکی کرده بود به گونه‌ای که به یک ناشر کاغذ مازاد تعلق می‌گرفت و به ناشری دیگر چیزی تعلق نمی‌گرفت.
لغو اختصاص ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی به کاغذ هم مشکلات را بیشتر می‌کرد؛ زیرا در مسیر تولید کاغذ در کشور نیز سد‌های زیادی وجود دارد؛ با وجود اینکه در تولید مواد خام کاغذ (با تولید سالانه یک میلیون تن باگاس و تفاله نیشکر) در جهان در رتبه‌های نخست نشسته ایم، اما متأسفانه به دلیل کم توجهی به تولید و در نظر نگرفتن بودجه‌ای مناسب برای این امر، کمتر کارخانه‌ای را در کشور می‌بینیم که به تولید انبوه کاغذ در کشور بپردازد و در نتیجه ناشران چشمشان به گمرکات و در‌های ورودی کشور است تا کاغذ مورد نیاز خود را تأمین کنند.
نقش پررنگ بحران کاغذ بر قیمت پشت جلد‌های کتاب در نمایشگاه سی و دوم کتاب تهران در اردیبهشت ۹۸ مشهود بود به گونه‌ای که در این دوره از نمایشگاه با افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی قیمت کتاب روبه رو بودیم.
اما با حضور رهبر معظم انقلاب در نمایشگاه کتاب این دوره و دستور ویژه ایشان در بهبود وضعیت و قیمت کاغذ، معاون اول رئیس جمهور به موضوع کاغذ ورود کرد و به دنبال آن نشست‌های متعددی با وزرای صنعت معدن و تجارت و فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد که نتیجه آن در ابتدا همان راهکار قبلی، یعنی اختصاص ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی به کاغذ فرهنگی بود. بعد از مدتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ۲۳ اردیبهشت ۹۸ به میان خبرنگاران آمد و از تخصیص ۸۰ میلیون دلار برای واردات کاغذ تحریر خبر داد که برای شش ماه اول ۴۰ هزار تن کاغذ خواهیم داشت و همچنین از ترخیص کاغذ‌های انباشته شده در گمرکات گفت.
اما امروز که حدود ۲ ماه از نشست‌های بررسی وضعیت کاغذ می‌گذرد، موضوع کاغذ هنوز به نتایج دلخواه نرسیده است.
با وجود اینکه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و کارگروه کاغذ خبر از واردات قابل توجه کاغذ داده بودند، اما قیمت کاغذ در بازار همچنان ملتهب گزارش می‌شود.
چندی پیش برخی شایعات باعث دوباره ملتهب شدن بازار شد، شایعاتی مثل اظهارنظر یک مقام مسؤول در وزارت صنعت معدن و تجارت مبنی بر خارج شدن کاغذ از شمول موارد دریافت ارز دولتی که گویا شامل کاغذ غیر فرهنگی بوده است.
قرار بر این بود که این هفته قیمت کاغذ سیر نزولی داشته باشد، اما به دلایلی، این وعده محقق نشد و قیمت کاغذ با شروع هفته افزایش یافته است.
به نظر می‌رسد مسؤولان دولتی باید نه در شعار که به صورت عملی و دقیق مشکلات پیش روی کاغذ و حوزه نشر را بهبود ببخشند و این بهبودی نه در کاغذ بازی و نوشتن راه حل‌ها بر روی کاغذ، که در اقدام به موقع به انجام می‌رسد.
