تورم بخش صنعت به چه سمتی می‌رود؟
علی رغم کاهش تورم سالانه بخش صنعت، تورم فصلی و ماهانه در این بخش افزایش یافته است.
فردای اقتصاد: گزارش‌های مرکز آمار و مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد تورم تولیدکننده بخش صنعت نشان می‌دهند که علم رغم کاهش تورم سالانه در این بخش، تورم فصلی و ماهانه افزایش یافته است.
تورم تولیدکننده بخش صنعت در فصل پاییز
بر اساس گزارش مرکز آمار، در فصل پاییز ۱۴۰۱ درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت نسبت به فصل قبل ۴.۳ درصد بوده که در مقایسه با فصل قبل، ۶,۶ واحد درصد افزایش داشته است. در این فصل بیشترین تورم فصلی با ۲۴.۱ درصد افزایش مربوط به گروه «ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات طبقه بندی نشده درجای دیگر» بوده و کمترین تورم فصلی با ۱.۶ درصد کاهش، مربوط به گروه «ساخت کاغذ و محصولات کاغذی» است.
در این فصل، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت نسبت به فصل مشابه سال قبل ۲۳.۶ درصد بوده که در مقایسه با همین عدد برای فصل قبل، ۶.۵ واحد درصد کاهش داشته است. در این فصل بیشترین تورم نقطه به نقطه با ۶۲ درصد افزایش مربوط به گروه «ساخت مواد غذایی» بوده که نسبت به فصل قبل حدود ۱۹ واحد درصد کاهش داشته است. کمترین تورم نقطه به نقطه هم با ۵.۹ درصد افزایش مربوط به گروه «ساخت فلزات پایه» است.
در این فصل، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت در چهار فصل منتهی به این فصل نسبت به دوره مشابه سال قبل، ۳۴.۴ درصد بوده که در مقایسه با فصل قبل، ۶ واحد درصد کاهش داشته است. در این فصل بیشترین تورم سالانه با ۷۱.۸ درصد افزایش، مربوط به گروه «ساخت محصولات غذایی» و کمترین تورم سالانه با ۱۳.۸ درصد افزایش، مربوط به گروه «ساخت فلزات پایه» است.
شاخص قیمت فعالیت های صنعتی بورسی در دی ماه
مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی به صورت ماهانه شاخص قیمت شرکت‌های بورسی را محاسبه می‌کند. اهمیت این شاخص برای اقتصاد ایران که دارای تحولات زیادی است بیشتر خواهد بود، چرا که بازخورد شوک‌های وارده به اقتصاد ایران و واکنش‌های سیاست‌گذاران باید در بازه زمانی کمتر از یک فصل، مورد بررسی قرار گیرد؛ این درحالی است که آمار رسمی بخش حقیقی به صورت فصلی و با تأخیر ارائه می‌شود.
در دی ماه ۱۴۰۱ نرخ رشد ماهانه قیمت فعالیت های صنعتی بورسی با ۱.۲ واحد درصد افزایش نسبت به ماه قبل، رشد مثبت ۱.۴ درصدی را ثبت کرده است که رشته فعالیت «سایر کانی غیرفلزی» بالاترین نرخ رشد را در بین گروه‌های مختلف داشته است. همچنین روند نزولی رشد نقطه به نقطه تداوم یافته و با ۳.۷ درصد کاهش نسبت به ماه قبل، به ۳۱.۷ درصد رسیده است که رشته فعالیت‌های «غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر» و «دارو» بالاترین نرخ رشد نقطه به نقطه را ثبت کرده‌اند. میانگین سالیانه شاخص قیمت هم در دی ماه ۱۴۰۱ روند نزولی یک سال اخیر خود را ادامه داد و با ۲ واحد درصد کاهش نسبت به ماه قبل، میزان ۴۷.۱ درصد افزایش را نشان می‌دهد به طوری که رشته فعالیت های «غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر» و «کک و پالایش» بالاترین نرخ رشد سالیانه را تجربه کرده اند.
یکی از رشته فعالیت‌هایی که در ماه‌های ابتدایی سال مشمول حذف ارز ترجیحی شد، رشته فعالیت «غذایی و آشامیدنی به جز «قند و شکر» بود. با حذف ارز ترجیحی مواد اولیه در این رشته فعالیت، رشد ماهانه شاخص قیمت آن در اردیبهشت و خرداد ماه به حدود ۴۵ و ۵۰ درصد رسید، اما در ماه های بعد و پس از تخلیه اثر این شوک، به شدت کاهش یافت، با این حال در آذر و دی ماه اندکی افزایش یافته و رشد مثبت ۰.۳ درصدی داشته است. به طور مشابه رشد نقطه به نقطه قیمت در این رشته فعالیت هم از تیرماه مسیر نزولی را طی کرده است و در دی ماه به ۱۲۴ درصد رسیده است؛ گفتنی است میانگین سالانه قیمت در این رشته فعالیت صعودی بوده و به ۱۱۹ درصد افزایش یافته است.
رشته فعالیت دارو نیز پس از آنکه در سه ماه فصل تابستان بیشترین رشد قیمت ماهانه را ناشی از حذف تدریجی ارز ترجیحی دارو ثبت کرده بود، در دی ماه با افزایشی کمتر از آذر و آبان مواجه بوده و نرخ رشد ماهانه ۶/۴ درصدی داشته است. شایان ذکر است رشد نقطه به نقطه این رشته فعالیت نیز مشابه ماه پیش در ۹۳ درصد ثابت مانده است و میانگین سالانه قیمت به ۲/۵۶ درصد افزایش یافته است.
چرا تورم تولیدکننده بخش صنعت کاهش یافت؟
یکی از اقدامات دولت که به طور خاص بر تورم تولیدکننده اثر گذاشت، صفر کردن سود بازرگانی ماشین‌آلات و مواد اولیه تولید در سال جاری است که می‌تواند در کاهش فشار هزینه‌ای تورم موثر باشد. این اقدام دولت به طور خاص برای مقابله با فشار هزینه‌ای ناشی از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در اردیبهشت ماه سال جاری اتخاذ شد. از دیگر اقدامات مهم دولت برای کنترل تورم بویژه از ناحیه تولید، کاهش مالیات تولید از ۲۵ درصد در سال گذشته به ۲۰ درصد در سال جاری است که بر هزینه بنگاه‌های تولیدی و کاهش قیمت تمام شده آن‌ها اثرگذار خواهد داشت. علاوه بر این دولت در نظر دارد مالیات تولید را سالانه ۵ درصد کاهش داده تا در سال ۱۴۰۴ به تنها ۵ درصد کاهش یابد.
با این حال نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که علی رغم کاهش تورم تولیدکننده بخش صنعت طی یک سال و نیم گذشته، اما تورم مصرف کننده از ابتدای امسال از محدوده ۴۰ درصد به بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته است. علت این امر را شاید بتوان در نحوه اثرگذاری قیمت مواد غذایی در این دو شاخص جستجو کرد، به این صورت که ضریب اهمیت مواد غذایی در شاخص قیمت مصرف کننده بیش از ۲۶ درصد بوده اما در شاخص قیمت تولیدکننده، بر اساس نسبت ارزش تولیدات بخش مواد غذایی به کل تولیدات بخش صنعت می‌باشد که درصد کمتری است. لذا همانطور که در نمودار سالانه شاخص قیمت تولیدکننده مشاهده می‌شود، شوک قیمتی ابتدای سال، اثر چندان محسوسی بر روند شاخص قیمت تولیدکننده نداشته است.
