فرآیند تولید کاغذ از درخت | مراحل تولید کاغذ

کاغذ یکی از فرآورده ‌های مهم چوب است و خمیر کاغذ بیشتر از چوب سوزنی برگان ساخته می‌ شود چرا که الیاف طولانی‌ تری نسبت به دیگر درختان دارد. البته می توان گفت، گیاهانی که الیاف طولانی دارند نیز برای ساخت کاغذ مناسب هستند.

به گزارش زیست آنلاین، کاغَذ به ماده‌ای گفته می‌شود که از خمیر کتان یا پنبه و یا کنف ساخته شود و به کار نوشتن آید و در اصطلاح علمی عبارت است از تراکم الیاف سلولوزی که به طور نامنظم داخل یکدیگر شده و درنتیجه یک مادهٔ فشرده را می‌دهد که در ابعاد و اوزان مختلف بدست می‌آید.

کاغذ از زمان اختراع آن تا به امروز قابل اعتمادترین وسیله انتقال اندیشه بشر بوده است و نقش مهمی در جمع‌آوری و ذخیره اطلاعات و دانش بشر که نتیجه‌ای از تجربیات و تفکرات اوست دارد و از این رو با پیدایش مرکب و صنعت چاپ و مواد رنگ دار این اندیشه بشری با ابزار نوین درآمیخت و به صورت یک پدیدهٔ مهم، امروزه با آن برخورد می‌گردد.

مصرف کاغذ با اختراع آن همراه بوده است که گفته می‌شود مصریان پیشقدم در این اختراع بوده‌اند و از بسیاری جهات نشانگر سطح رشد علمی و فرهنگی جامعه می‌باشد. با پیشرفت اطلاعات و معلومات بشر از دانش رنگ، کاغذهای رنگی برای جلب توجه و زیبایی و مقوا و کارتن‌های رنگ آمیزی شده برای بسته‌بندی و بالاخره جعبه‌های شیرینی و شکلات برای مصرف خانگی و نظایر اینها همه دلیل بر دانش برتر و استفاده بشر از این صنعت و اختراع است که روز به روز رو به توسعه و تکامل می‌باشد و در تاریخ از آن یاد شده است.
کاغذ چیست ؟

کاغذ یک ماده مصنوعی است که از مواد مختلفی بدست می‌آید. چوب، ماده اصلی ساخت کاغذ است. کاغذ را می‌توان از پنبه، نیشکر و… نیز ساخت. برای ساخت کاغذ از دو شیوه متفاوت استفاده می‌شود.

چوب ماده اصلی کاغذ است. ساخت کاغذ از چوب ۶مرحله اصلی دارد.
مراحل تبدیل چوب به کاغذ عبارتند از :

۱- قطع درختان
۲- حمل الوار به کارخانه
۳- کندن پوست درختان
۴- تبدیل درختان به تکه‌های ریز چوب و تهیه چیپس چوب
۵- از بین بردن رنگ زرد چوب و مخلوط چیپس چوب با آب و مواد شیمیایی (از جمله گچ، پلاستیک، آب ژاول پتاسیم پرمنگنات و…)
۶- خشک کردن خمیر کاغذ و تهیه کاغذ.
کاربرد مواد شیمیایی در کاغذ سازی

ماده اصلی کاغذ در کارخانه سلولوز می‌باشد. پلاستیک برای تولید کاغذ گلاسه (کاغذ ضد آب) به شمار می‌رود. آب ژاول نیز برای سفید کردن رنگ زرد چوب به استفاده می‌شود.

فرآیند تولید کاغذ
بازیافت کاغذ چگونه است؟

در بازیافت کاغذ، کاغذهای باطله خرد کرده و آنقدر ریز می‌شود که بتوان آن‌ها را در آب حل کرد. بازیافت کاغذ موجب صرفه جویی در مصرف آب و بخصوص برق می‌شود.

در ساخت کاغذ از درخت ۱۴۰۰ کیلو وات ساعت برق مصرف می‌شود اما در بازیافت ۸۴۰ کیلو وات ساعت برق مصرف می‌شود.
موادی که می توان در ساخت کاغذ استفاده کرد :

موادی که می توان در ساخت کاغذ استفاده کرد، عبارت اند از:
• ساقه كتان، شاهدانه، پنبه كه الیاف بلند در حدود ۱.۲ تا ۶ میلی متر دارند.
• ساقه گیاهانی مانند گندم، جو، نی، كنف و غیره .
• درختانی كه برگ سوزنی با الیاف بلند دارند، مانند كاج و یا برگ پهن هستند همانند چنار.
• انواع كاغذ‌های باطله، یا خرده‌ها و قطعات مقوای كهنه.
• الیاف تفاله نیشكر
در ساخت کاغذ ابتدا پوست تنه درخت را به وسیله ماشین پوست كنی، کنده و سپس به وسیله دستگاه چوب خرد کن به خرده چوب تبدیل می‌ کنند. این خرده چوب ها توسط دستگاه تولید تراشه، به تراشه های ریز تبدیل شده که برای اطمینان بیشتر از الک مخصوص عبور داده می شود. سپس خرده چوب‌ ها را به وسیله مواد شیمیایی و روش های مختلف پخت خمیر تجزیه می‌ کنند و از آن ها الیاف سلولوزی به دست می‌ آورند که در اصطلاح خمیر کاغذ گفته می‌ شود. در این مرحله خمیر قهوه‌ ای رنگی به دست می آید كه از آن در تهیه مقوا، كارتن و یا كاغذ‌های كاهی استفاده می‌ شود.

مراحل تولید کاغذ
روش تهیه کاغذ سفید

برای تهیه کاغذ سفید، خمیر چوب را با آب مخلوط می‏ کنند تا خمیر صاف و یک دست شود و سپس آن را در داخل ماشین تصفیه کننده می ‏ریزند. این عمل برای جدا كردن لیگتین و كاهش رنگ خمیر صورت می گیرد. در این ماشین‏ الیاف‏‏ها به طور یک نواخت صاف و مرتب می ‏شوند و آب خمیر گرفته می شود. در واقع از درهم رفتن الیاف سلولوزی و پرس آنها، ورقه های کاغذ ایجاد می‌ شود. در این ماشین، صفحات حاوی خمیرکاغذ بر اثر ارتعاش می‏ لرزند و خمیر کاغذ را صاف و یک نواخت می ‏کنند. در نهایت مرحله‏ آخر خشک کردن کاغذ است که به وسیله‏ دستگاهی با چند استوانه به نام خشک کن صورت می‏ گیرد. در واقع خمیر حاوی آب از توری هایی با سوراخ های دو تا سه میلیمتری عبور داده می شود تا بخش عمده آب خود را از دست بدهد و سپس آن را از پرس های قوی عبور می دهند تا باقیمانده آب آن نیز از بین رفته و کامل خشک شود. خمیر خشک شده را از میان غلتک های ویژه عبور می دهند تا به صورت صفحات کاغذ در آید. در این لحظه کاغذ برای مصرف آماده است که طبق استانداردهای بین‌المللی به اندازه های مختلف برش داده شده و بسته بندی می شود. یکی از مهم‌ ترین طبقه ‌بندی‌های بین‌المللی برش کاغذ، استاندارد A است.
پوشش و پرداخت سطح کاغذ

مواد پوششی عمل‌آور سطح کاغذ، اجزای مهم غیرالیافی کاغذ را تشکیل می‌دهد. یکی از این نمونه‌ها کاغذهای براق مورد استفاده در مجله‌ها هستند که گاه برای کتاب‌ها نیز به‌کار می‌روند. پوشش‌ها معمولا پایه رنگ‌دانه‌های معدنی پودری از نوع رس و کربنات کلسیم دارند و نباید با پرکننده‌ها اشتباه شوند. نتیجه این عمل تولید کاغذ بسیار مطلوب و خوش چاپ است.
معرفی کاغذ چاپ و تحریر

آن چه در ایران به نام کاغذ تحریر شناخته می شود در طبقه بندی بین المللی کاغذها کاغذ تحریر و چاپ writing and printing paper نامیده می شود و انواع مختلف دارد. این کاغذ به دو صورت پوشش دار یا اندوده شده (Coated) و بدون پوشش یا اندود نشده (Uncoated) عرضه می شود. آنچه در ایران کاغذ تحریر نامیده می شود معمولا بدون پوشش است و به گونه ای است که می توان با جوهر روی هر دو طرف آن نوشت بدون این که مرکب به سمت دیگر کاغذ نفوذ کرده و یا نشت کند.
بازیافت کاغذهای باطله

در تهیه و ساخت کاغذ، درختان بسیاری بریده می شوند. اگر چه به جای آن‌ها، درختان جدیدی کاشته می‌ شوند، ولی سرعت رشد این درختان به میزان کافی نیست تا جای همه‌ درختان بریده شده را پر کنند. به همین دلیل، کاغذهای باطله را بازیافت می ‌کنند. پس از گرد‌آوری کاغذهای باطله، جوهر روی آنها را با کمک‌ مواد شیمیایی از بین می برند. سپس آنها را با مواد شیمیایی و مقدار فراوان آب مخلوط می‌کنند تا دوباره خمیر کاغذ به دست آید. با انجام مراحل مشابه از این خمیر ورقه ‌های کاغذ ساخته می ‌شوند.

محل بازیافت کاغذ

بیشتر بخوانید: میزان درخت‌های قطع شده برای چاپ کاغذ
مراحل تولید و تهیه کاغذ

۱- تبدیل چوب به قطعات ریز
۲- پختن چوب و تولید خمیر کاغذ
۳- شستشوی خمیر کاغذ
۴- کلر زنی و رنگ زدایی
۵- خشک کردن خمیر کاغذ
۶- پرس کردن، برش زدن و بسته بندی کاغذ
کاغذ بسازید

به کمک وسایل بسیار ساده‌ای می‌توانید در خانه کاغذ بسازید.
۱. مقداری کاغذ باطله را ریز ریز کنید.
۲. تکه‌های کاغذ را تا ۱۵ دقیقه در آب گرم بگذارید. سپس به کمک قاشق‌، آن‌ها را با آب مخلوط کنید تا خمیر کاغذ آماده شود.
۳. اکنون به کمک غربال، آب اضافی خمیر را از آن بگیرید.
۴. خمیر را به‌آرامی روی یک ورقه‌ی پلاستیک برگردانید و روی آن را با ورقه پلاستیکی دیگری بپوشانید.
۵. اکنون به کمک وردنه آب اضافی را از کاغذ بیرون کنید و آن را در آفتاب بگذارید تا خوب خشک شود.

چینی‌های باستان، به همین روش از پوست درخت توت کاغذ می‌ساختند. ایرانی‌ها کاغذ سازی را از چینی‌ها آموختند و برای این که روی کاغذ بهتر بتوانند بنویسند، هر دو سطح آن را با نشاسته می‌پوشاندند. شما نیز می‌توانید به خمیر کاغذ خود کمی نشاسته بزنید تا کاغذ بهتری داشته باشید. همچنین می‌توانید با نوآوری خود کاغذهای جالب‌تری بسازید. برای مثال، به خمیر کاغذ چند گلبرگ اضافه کنید و اثر آن را بر کاغذ ساخت خود ببینید.